Φώτο: Λεωνίδας Σουρτζόπουλος

Κιχλίδα (οικογένεια Cichlidae) της Κεντρικής Αμερικής, με ζωηρό χαρακτήρα, αλλά εύκολη στην διατήρηση της σε ένα ενυδρείο. Απαντάται από τον Παναμά μέχρι το Μεξικό μετά από παρέμβαση των ανθρώπων, ενώ αρχικά ζούσε μόνο σε περιοχές της Γουατεμάλας.

Είναι γνωστά και με τα συνώνυμα Archocentrus nigrofasciatus, Cichlasoma nigrofasciatum και Heros nigrofasciatus.

Είναι από τα ψάρια που ενθαρρύνουν πολλούς χομπίστες να ασχοληθούν και με άλλα είδη, αφού είναι εύκολη η αναπαραγωγή τους και το αποτέλεσμα ενθουσιάζει τους νέους στα πρώτα βήματα τους στο χόμπι. Η βασική ευκολία είναι ότι δεν έχουν ιδιαίτερες απαιτήσεις στην χημεία του νερού (όπως συμβαίνει και με άλλες κιχλίδες της Κεντρικής Αμερικής) σε αντίθεση με πολλές άλλες κιχλίδες που χρειάζονται μαλακό νερό με χαμηλές σκληρότητες και pH κάτω από 7. Η θερμοκρασία μπορεί να κυμανθεί από 22°C μέχρι 27°C , αλλά ακόμα και σε θερμοκρασίες 16°C αν δεν είναι για μεγάλο χρονικό διάστημα και αν έχει γίνει σταδιακά η προσαρμογή, δεν θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα.

Το μήκος τους φτάνει τα 15 cm (τα θηλυκά μέχρι τα 10 cm) αλλά δεν χρειάζεται να φτάσουν σε τέτοιο μέγεθος για να είναι ώριμα σεξουαλικά και να ζευγαρώσουν. Λόγω της πολύ μεγάλης περιοχής που ζουν στη φύση, υπάρχουν πολλές παραλλαγές στο χρώμα στο σχήμα και στα σχέδια που υπάρχουν στο σώμα τους.

Γενικά είναι επιθετικά ψάρια, αλλά την περίοδο που έχουν αυγά και μετά μικρά, η επιθετικότητα γίνεται ακόμα μεγαλύτερη. Ακόμα και πολύ πιο μεγάλα ψάρια δεν μπορούν να πλησιάσουν την περιοχή που προστατεύουν οι γονείς. Γι αυτό η καλύτερη λύση είναι να τα κρατούμε μόνα σε ένα ενυδρείο, ή σε μεγάλο ενυδρείο με άλλες μεγαλόσωμες κιχλίδες. Εκεί πρέπει να έχουμε πέτρες και ρίζες για να βρίσκουν μέρη να αποτραβιούνται, αλλά και για να δημιουργούν σπηλιές όπου θα γεννήσουν.

Σε γενικές γραμμές πρέπει να πούμε ότι δεν είναι εύκολο να δημιουργήσουμε μια ομάδα από αυτά τα ψάρια σε ένα ενυδρείο που είναι μικρότερο από 120 - 150 cm. Σε πιο μικρά ενυδρεία είναι προτιμότερο να έχουμε ένα ζευγάρι. Είναι λίγο πιο εύκολο να έχουμε ένα χαρέμι, δηλαδή ένα αρσενικό άτομο με τουλάχιστον 3 θηλυκά, αλλά και σε αυτή την περίπτωση είναι απαραίτητη η ύπαρξη πολλών σημείων που θα μπορούν να καταφεύγουν τα ψάρια που θα κυνηγά ο αρσενικός. Το ίδιο ισχύει και σε μεγάλο ενυδρείο όπου θα βάλουμε περισσότερα από ένα αρσενικά. Το σωστό είναι να δημιουργούμε με πέτρες ξεχωριστές περιοχές, έτσι ώστε να μην βλέπονται διαρκώς τα αρσενικά μεταξύ τους, για να μην είναι συνέχεια σε κατάσταση μάχης και στρεσάρονται.

Φώτο: Λεωνίδας Σουρτζόπουλος

Δεν δέχονται φυτά στο ενυδρείο και γι αυτό τα μόνα φυτά που θα μπορούσαμε να τους διαθέσουμε είναι κάποια επιπλέοντα. Το πρόβλημα είναι ότι σκάβουν και τα ξεριζώνουν, πέρα από το γεγονός ότι κάποια τα τρώνε κιόλας.

Η διακόσμηση του ενυδρείου μπορεί να είναι μόνο από πέτρες με τις οποίες φροντίζουμε να δημιουργούμε σπηλιές, που θα χρησιμοποιήσουν για να ζευγαρώσουν. Αν δεν υπάρχουν τέτοιες σπηλιές, θα γεννήσουν και μέσα σε μικρούς λάκκους που θα σκάψουν στο χαλίκι, αλλά είναι πιο σωστό να τους διαθέτουμε προφυλαγμένα σημεία για να γεννήσουν. Πέρα από τις πέτρες μπορούμε να βάλουμε και μικρές γλάστρες ή ακόμα και καρύδα την οποία έχουμε καθαρίσει και τρυπήσει για να μπορούν να μπαίνουν μέσα.

Κατάλληλο υπόστρωμα είναι η άμμος αφού συνηθίζουν να σκάβουν. Φυσικά, και χαλίκι αν τους βάλουμε δεν θα τα αποτρέψουμε στο να κάνουν το ενυδρείο άνω κάτω, αν το αποφασίσουν.

Φώτο: Λεωνίδας Σουρτζόπουλος

Μια περιγραφή του Λεωνίδα Σουρτζόπουλου (Isurtzo) από την εμπειρία του με τα Cryptoheros nigrofasciatus:

 «...τα αγόρασα μαζί και στην αρχή τα είχα βάλει σε έναν απάνθρωπα μικρό χώρο των 20 λίτρων.

Παρόλα αυτά δεν τα εμπόδισε ακόμα και εκεί να ζευγαρώσουν και να μου δώσουν μια απίθανα μεγάλη γέννα με πάνω από 300 μικρά ...

Όταν τα μικρά άρχισαν να μεγαλώνουν αρκετά, αναγκάσθηκα και αγόρασα ένα 120αρι ενυδρείο μόνο για πάρτη τους ...

Πολύ προστατευτικοί γονείς και από ότι αποδείχτηκε και υπέρ ανθεκτικοί!

Στο 120αρι μου έδωσαν πάρα πολλές ακόμα γέννες, τουλάχιστον 15, μέχρι που ο αρσενικός αρρώστησε και δυστυχώς αναγκάσθηκα να προχωρήσω σε ευθανασία.

Χαρακτηριστικό είναι πάντως, ότι ακόμα και έτσι, με το ένα πόδι στον τάφο, και ενώ ταλαιπωριόταν για πάνω από 2 μήνες, ακόμα και 5 μέρες πριν, κατάφερε να γονιμοποιήσει τα αυγά τις τελευταίας γέννας. Είχε να φάει πάνω από 1 μήνα, τα αυγά όμως τα γονιμοποίησε μια χαρά!!

Έμεινα έκπληκτος!

Τα ψάρια αυτά είναι πραγματικά μηχανές αναπαραγωγής με τεράστια ποσοστά βιωσιμότητας των μικρών. Πραγματικά ήταν εκπληκτικό!

Μετά το τέλος του αρσενικού, μοίρασα στα pet shop ότι μικρά είχα και έβαλα την θηλυκιά μαζί με τα Cichlasoma severum που έχω στο 250αρι.

Το θηλυκό ξεχωρίζει εύκολα από το αρσενικό λόγο του σαφώς μικρότερου μεγέθους του αλλά και τον έντονων χρωμάτων στην κοιλιά και στην άκρη του πτερυγίου ...

Ακόμα ένα χαρακτηριστικό τον ψαριών αυτών είναι η μεγάλη τους νοημοσύνη. Δεν κάνουν ποτέ το ίδιο λάθος δυο φορές, και όταν προσπαθήσεις να τα πιάσεις, τότε πολλές φορές πραγματικά θα ευχόσουν να άδειαζε με μιας ο διάκοσμος.

Εγώ για να τα πιάσω αναγκάστηκα να τον αδειάσω πάντως! »

Όπως πολλές άλλες κιχλίδες της Κ. Αμερικής, εύκολα ζευγαρώνουν αυτά τα ψάρια με άλλα είδη όπως είναι τα Cichlasoma sajica, ακόμα και με τα Thorichthys meeki. Αυτό συμβαίνει ιδιαίτερα όταν έχουμε ένα άτομο από το είδος, χωρίς να υπάρχει άτομο του άλλου φύλου για να ζευγαρώσει. Αυτό από μόνο του είναι πολύ σημαντικός λόγος να μην βάζουμε σο ίδιο ενυδρείο σχετικά είδη, για να αποφύγουμε υβρίδια.

Cichlasoma sajica. Η συγκατοίκηση με τα Cryptoheros nigrofasciatus εγκυμονεί κινδύνους υβριδισμού. Φώτο: Rudolf Suttner

Όπως γίνεται φανερό με τα παραπάνω, η αναπαραγωγή τους όχι μόνο δεν παρουσιάζει δυσκολίες, αλλά είναι τόσο συχνή, που πρέπει να σκεφτούμε τι θα κάνουμε τα μικρά όταν θα μεγαλώσουν. Από την μια υπάρχει μεγάλη προσφορά του είδους και από την άλλη, ο χαρακτήρας τους δεν είναι ο κατάλληλος για να τα βάλει κάποιος σε ένα ενυδρείο με άλλους κατοίκους. Δεν χρειάζεται καν να τα ταΐσει κανείς τα μικρά για να μεγαλώσουν, αφού βρίσκουν πάντα σε ένα στρωμένο ενυδρείο μικροοργανισμούς για να τραφούν.

Το ίδιο εύκολα είναι και στο τάισμα τους. Θα δεχτούν όλα τα είδη τροφής που υπάρχουν στο εμπόριο χωρίς δυσκολία, αρκεί να την βρουν στο βυθό, γιατί πολύ δύσκολα θα ανέβουν στην επιφάνεια του νερού για να τραφούν. Καλό είναι όμως κατά διαστήματα να τους προσφέρουμε και κάποια τροφή ζωντανή ή κατεψυγμένη για να μην τρέφονται μόνο με τροφές σε φυλλαράκι ή pellets.

Τελικά είναι το ιδανικό ψάρι για αρχάριους, αφού οι απαιτήσεις του είναι ελάχιστες και η ευκολία στην αναπαραγωγή θα ενθουσιάσει κάθε νέο χομπίστα.