Το Thaumetopoea pityocampa ή Πυτιοκάμπη  είναι έντομο που ανήκει στην οικογένεια Notodontidae (σκώροι) και όλα τα είδη που ανήκουν σε αυτή την οικογένεια είναι νυχτόβια και δεν έχουν έντονα χρώματα όπως άλλα είδη πεταλούδας. Οι κάμπιες αυτού του εντόμου έχουν δηλητηριώδεις τρίχες στο σώμα τους και τρέφονται με τις βελόνες των πεύκων. Απαντώνται στη ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου. Θα τα συναντήσουμε σε όλη τη Νότια Ευρώπη μέχρι και την Δυτική Ασία και προτιμά ζεστά και στεγνά δάση με πεύκα.

Η πεταλούδα έχει άνοιγμα φτερών 30 – 40 mm. Το χρώμα είναι σχετικά ουδέτερο, μπλε-γκρι και έχει συνήθως δυο πιο σκούρες γραμμές που χωρίζουν το κάθε φτερό οριζόντια σε τρία μέρη. Υπάρχουν όμως και άτομα με πιο σκούρα χρώματα και διαφορετικά σχέδια στα φτερά τους. Στην φάση της κάμπιας το μήκος του φτάνει τα 50 mm και έχει χρώμα μαύρο, ενώ έχει οριζόντιες κίτρινες και σκούρες κόκκινες γραμμές. Το κάτω μέρος είναι λευκό και στα πλάγια του σώματος έχουν λευκά τριχίδια.

Η πεταλούδα πετά από το Μάιο έως και τον Αύγουστο, αλλά η μεγαλύτερη κινητικότητα γίνεται τον Ιούλιο. Όπως αναφέραμε και πιο πάνω πρόκειται για νυχτόβιο έντομο.

Τον Αύγουστο είναι η εποχή που οι πεταλούδες θα ζευγαρώσουν. Τα θηλυκά μετα αποθέτουν τα αυγά συνήθως στη βάση ενός ζεύγους βελονών, αλλά καμιά φορά και στη βάση μιας μόνο βελόνας. Τα αυγά έχουν μακρόστενη μορφή, όπως φαίνεται και στη φωτογραφία πιο κάτω.

Σε περίπου 40 μέρες τα αυγά εκκολάπτονται και αρχίζει μια διαδικασία μεταμορφώσεων μέχρι να φτάσουν στη τελική κάμπια που θα κάνει τη νέα νύμφη. Πρόκειται για μια διαδικασία της προνύμφης που περνάει πέντε στάδια, κάθε στάδιο από τα οποία δημιουργεί όλο και πιο μεγάλη προνύμφη. Η φωλιά είναι από ιστό σαν μετάξι και στο τελευταίο στάδιο έχει μεγάλο μέγεθος ορατό από μακριά, φτιαγμένο στα ψηλά κλαδιά των πεύκων για να έχει άμεση επαφή με τον ήλιο, αφού η ζέστη είναι σημαντικό συστατικό στην εξέλιξη τους. Με την αρχή της Άνοιξης οι κάμπιες που είναι στο τελικό στάδιο, συγκεντρώνονται όλες μαζί στο κορμό του δένδρου και μια από αυτές ξεκινά την αναζήτηση κατάλληλου μέρους στο έδαφος για την διαδικασία της νύμφης. Όλες οι άλλες δημιουργούν πίσω της για μεγάλη αλυσίδα και όταν βρουν το κατάλληλο σημείο, δηλαδή μαλακό και ευήλιο έδαφος, ξεκινούν το σκάψιμο. Με τα τριχίδια που έχουν στο σώμα τους σπρώχνουν κόκκους χώματος προς τα έξω και τελικά μπαίνουν σε βάθος 8 – 10 cm στο έδαφος. Εκεί πραγματοποιείται η διαδικασία που λέγεται νύμφωση. Όταν πραγματοποιηθεί η διαδικασία αυτή τα ενήλικα άτομα (πεταλούδες) θα βγουν τον Ιούλιο ή Αύγουστο και θα ξεκινήσει ένας νέος βιολογικός κύκλος.

Σε δένδρα που έχουν πολλές φωλιές με κάμπιες, όταν βγουν για να τραφούν μπορεί τα δένδρα αυτά να μείνουν χωρίς καθόλου βελόνες. Βέβαια μετα βγάζουν νέες βελόνες, αλλά μικρότερες από τις αρχικές. Τα είδη που προτιμούν οι κάμπιες ειναι τα ακόλουθα:

  Μαύρη πεύκη (Pinus Nigra) – το αγαπημένο της
  Κανάριος Πεύκη Pine (Pinus Canariensis)
  Δασική Πεύκη (Pinus Sylvestris)
  Maritime Pine (Pinus Pinaster)
  Χαλέπιος πεύκη (Pinus Halepensis)
  Κουκουναριά (Pinus Pinea)

Οι κάμπιες στο τελευταίο στάδιο είναι αυτ'ες που πιθανόν θα έρθουν σε επαφή με ανθρώπους ή ζώα. Καλύπτονται με μικρές αγκαθωτές τρίχες, τις οποίες χρησιμοποιούν ως μηχανισμό άμυνας τους. Κατά το 5ο στάδιο της ανάπτυξης είναι σε θέση να αφαιρούν αυτές τις τρίχες όταν αισθάνονται ότι απειλούνται ή Thaumetopoea pityocampa αγχώνονται. Αυτές οι τρίχες έχουν καμάκια που διεισδύουν και ερεθίζουν το δέρμα λόγω της ισταμίνης thaumetopoein (μια πρωτεΐνη που βρίσκεται στις τρίχες και το περίβλημα τους που προκαλεί τσούξιμο ή αίσθημα νυγμού) και μπορεί να προκαλέσουν μια πολύ γρήγορη έντονη αλλεργική αντίδραση στον άνθρωπο και στα ζώα. Οι σκύλοι και οι γάτες, μπορεί να πάρουν αυτές τις τρίχες στα πόδια τους με αποτέλεσμα να τους προκαλέσουν ερεθισμό όταν γλείψουν τα πόδια τους. Αν τυχόν φάνε αυτές τις κάμπιες, το πιο πιθανό είναι πως θα αποβεί μοιραίο. Διαβάστε εδώ περισσότερες πληροφορίες για τις συνέπειες και τα μέτρα που πρέπει να πάρουμε αν το σκυλί μας προσβληθεί από τις κάμπιες.

 Φωτογραφίες: Σταύρος Αποστόλου