Πολλή κουβέντα γίνεται για το πόσο συχνά και πόσο πολύ πρέπει να ποτίζουμε ένα μπονσάι. Έχει λεχτεί πολλές φορές ότι το μεγάλο ποσοστό των μπονσάι που χαλάνε, έχει σαν αιτία το υπερβολικό πότισμα. Αυτό είναι μεγάλη αλήθεια και συμβαίνει γιατί οι περισσότεροι από φόβο μην μείνει το φυτό τους απότιστο, προτιμούν να το ποτίζουν πιο συχνά από ότι θα έπρεπε. Επίσης πιστεύεται από πολλούς ότι το υπερβολικό νερό δεν κάνει κακό, αφού έτσι κι αλλιώς αυτό που περισσεύει φεύγει από την τρύπα αποστράγγισης. Αυτό έχει την λογική του, αλλά δεν είναι τόσο απλό. Για κάθε φυτό υπάρχει ένα όριο που δέχεται σε υγρασία στις ρίζες του. Για παράδειγμα η ελιά είναι από τα φυτά που χρειάζονται μικρές περιόδους χαμηλής υγρασίας στις ρίζες τους. Μικρή υγρασία μεταξύ των άλλων σημαίνει μεγαλύτερη κυκλοφορία του αέρα μέσα στο χώμα και κατ επέκταση στις ρίζες του φυτού.

Ένας άλλος παράγοντας που επηρεάζει την ποσότητα της υγρασίας στις ρίζες είναι και η ποιότητα του χώματος. Ένα υπόστρωμα με μείγμα που περιέχει λεπτό χαλίκι ή άμμο, και άρα που έχει καλή αποστράγγιση, χρειάζεται πιο συχνά νερό από ότι μείγμα με υψηλό ποσοστό τύρφης, φυτοχώματος κλπ που κρατά νερό σε μεγαλύτερες ποσότητες.

Τώρα μπαίνει και το ζήτημα της εποχής, κάτι που είναι καθοριστικό. Πολλοί λένε ότι το τάδε φυτό θέλει νερό κάθε 3 – 4 μέρες. Αυτό, αν δεν λάβουμε υπόψη μας την εποχή μπορεί να είναι καταστροφικό για το φυτό μας. Είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι όταν μπαίνει η Άνοιξη, από την μια μέρα στην άλλη, το φυτό μας μπορεί να βρεθεί με στεγνό χώμα, ενώ για εβδομάδες μέχρι τότε δεν είχε ανάγκη για νερό. Αυτό όμως είναι λογικό, αφού από κάποια στιγμή και μετά αρχίζει να ξυπνά και να κυκλοφορούν οι χυμοί για να βγάλει το φυτό νέους βλαστούς. Κυκλοφορία χυμών σημαίνει ανάγκη σε υγρασία. Οι ρίζες αρχίζουν και τραβούν την υγρασία και το χώμα στερεύει από νερό σε χρόνο μηδέν!!

Άρα μόλις πλησιάζει η Άνοιξη πρέπει να κοντρολάρουμε το χώμα κάθε μέρα. Τα μπονσάι είναι φυτά που δεν πρέπει να τα μπερδεύουμε με όλα τα υπόλοιπα φυτά σε γλάστρες, αφού το πολύ λίγο χώμα έχει απότομες μεταβολές και άρα πρέπει μόνιμα να το έχουμε υπό την επίβλεψη μας.

Το χειμώνα, αν το μπονσάι μας είναι μέσα στο σπίτι χρειάζεται νερό ανάλογα με την θερμοκρασία του περιβάλλοντος. Σε ένα σπίτι που έχουμε κεντρική θέρμανση και άρα ο αέρας είναι ξηρός, πρέπει να ποτίζουμε γιατί τα φύλλα έχουν απώλεια υγρασίας που πρέπει να την αναπληρώνουμε συχνά. Σε εσωτερικό χώρο που όμως δεν υπάρχει θέρμανση η ανάγκη νερού είναι πολύ μικρότερη. Έλλειψη θέρμανσης σε συνδυασμό με χώμα που κρατά υγρασία μπορεί να σημαίνει ότι θα χρειαστεί να ποτίζουμε κάθε 2 ή και 3 εβδομάδες.

Για φυτά έξω από το σπίτι τον χειμώνα τα πράγματα είναι διαφορετικά. Αν τα έχουμε σε σημείο που όταν βρέχει ποτίζονται, μπορεί όλο τον χειμώνα να μην χρειαστούν πότισμα, παρά μόνο σε συγκεκριμένες περιπτώσεις. Αυτό μπορεί να γίνει σε μέρες που μπορεί να έχει αέρα. Ο αέρας τραβά την υγρασία από τα φύλλα και άρα αυξάνεται η ανάγκη του φυτού σε νερό.

Βλέπουμε λοιπόν πόσο πολύπλοκο είναι το να παρακολουθούμε τα μπονσάι μας σε σχέση με το πότισμα και πόσο απαραίτητο είναι να έχουμε μόνιμα το νου μας.

Ένας άλλος παράγοντας που πρέπει να ξέρουμε είναι και η κατάσταση της ρίζας του μπονσάι μας. Κατά κανόνα όταν αγοράζουμε ένα νέο μπονσάι πρέπει να κάνουμε και αλλαγή χώματος με παράλληλο κόψιμο ρίζας. Τα περισσότερα φυτά στο εμπόριο είναι μαζικής παραγωγής και άρα δεν ασχολείται κανένας στο μεσοδιάστημα μέχρι να πουληθούν να κοιτάξει την ρίζα. Άρα αγοράζουμε ένα μπονσάι με γλάστρα γεμάτη με ρίζες πράγμα που σημαίνει ότι μετά το πότισμα δεν μένει και πολύ νερό αφού το χώμα που έχει σαν καθήκον του να κρατά νερό είναι ελάχιστο. Ένα τέτοιο μπονσάι, μέχρι να του κάνουμε αλλαγή χώματος χρειάζεται πιο πολύ νερό ή μάλλον πιο συχνό πότισμα. Πέρα από αυτό, τα πιο πολλά μπονσάι είναι φυτεμένα σε ένα απαράδεκτο χώμα που στεγνώνει εύκολα και μετά δύσκολα απορροφά νερό. Αυτά τα φυτά θέλουν ειδικό τρόπο ποτίσματος. Γεμίζουμε ένα δοχείο με νερό τόσο όσο να χωρά μέσα ολόκληρη την γλάστρα, βάζουμε μέσα την γλάστρα μέχρι την αρχή του κορμού του φυτού και το αφήνουμε εκεί μέχρι να σταματήσουν να βγαίνουν φυσαλίδες από το χώμα. Μόνο τότε ξέρουμε ότι έχει τραβήξει νερό όλο το χώμα. Φυσικά ένα τέτοιο χώμα με την πρώτη ευκαιρία το αντικαθιστούμε με κανονικό χώμα για να έχει μέλλον το μπονσάι μας.

Πολλές φορές θα δούμε τα φύλλα του μπονσάι μας να κρέμονται σαν μαραμένα. Αυτό παραπέμπει σε έλλειψη νερού. Όμως η λύση δεν είναι πάντα το πότισμα. Έλλειψη νερού μπορεί να σημαίνει απότιστο φυτό, αλλά και φυτό με προβληματικές και άρρωστες ρίζες. Αν οι ρίζες έχουν ζημιά, λογικό είναι ότι δεν μπορούν να στείλουν νερό στα φύλλα. Το πότισμα όμως σε μια τέτοια περίπτωση μόνο κακό μπορεί να κάνει. Άρρωστες ρίζες που δέχονται νερό θα σαπίσουν. Μπορεί να είναι χαλασμένες γιατί πέρασαν μια μεγαλύτερη περίοδο ξηρασίας από ότι αντέχουν. Μετά από αυτό υπερβολικό πότισμα σημαίνει σάπισμα τους.

Αν οι ρίζες είναι μόνιμα υγρές παρόλο που δεν ποτίζουμε, πρέπει να φροντίσουμε να αποβάλλουν την υπερβολική υγρασία. Μια λύση είναι να βγάλουμε το φυτό από την γλάστρα του και να το αφήσουμε έτσι για τόσες ώρες, όσες χρειαστεί να δούμε ότι αρχίζει το χώμα να στεγνώνει. Μετά το ξαναβάζουμε στην γλάστρα χωρίς να ποτίσουμε για λίγες μέρες και παράλληλα το παρακολουθούμε. Θα ποτίσουμε όταν δούμε ότι συνέρχεται, αλλά με προσοχή, χωρίς υπερβολές. Μετά θα πρέπει να ελέγξουμε τον λόγο που οι ρίζες παρέμειναν με υπερβολική υγρασία. Συνήθως αυτό οφείλεται σε σάπισμα τους. Πρέπει να καθαρίσουμε το μέρος των ριζών που είναι καφέ και μαλακές, να βάλουμε νέο χώμα και να προσφέρουμε στο μπονσάι μας ηρεμία σε σημείο προφυλαγμένο από ήλιο και αέρα μέχρι να αρχίσουν οι ρίζες να αναπτύσσονται πάλι.