Οι άτιμες - τιμές των μπονσάι.

Μετά από δεκαεπτά και πλέον χρόνια που ασχολούμαι ενεργά με το χόμπι, ακόμα και σήμερα, δεν παύει να με συνεπαίρνει η εικόνα ενός δέντρου σε μικρογραφία. Όμως η πρώτη μου οπτική επαφή με τα μπονσάι, ήταν στα μέσα της δεκαετίας του 1970, που σταματούσα με τις ώρες στην βιτρίνα ενός καταστήματος στην Ν.Υ. να χαζεύω εκείνα τα υπέροχα αριστουργήματα. Για χρόνια μας χώριζε η βιτρίνα επειδή δεν τολμούσα να περάσω την πόρτα, νόμιζα ότι δεν ήταν για μένα. Την εποχή εκείνη, το χόμπι δεν ήταν και τόσο διαδεδομένο, και πουλιόντουσαν μόνο σε εξειδικευμένα καταστήματα και πουθενά αλλού. Σήμερα πωλούνται στα ανθοπωλεία της γειτονιάς ή και σε Supermarket, που τους κολλάνε μια ταμπέλα που αναγράφει την ηλικία… δέντρο 15 ετών ή δέντρο 30 ετών και στην συνέχεια μια αδικαιολόγητα υψηλή τιμή που και τα δυο, σε καμιά περίπτωση δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Είναι μόνο να εντυπωσιάσουν, μήπως και προσελκύσουν κάποιον να τ΄ αγοράσει.

Αυτό είναι ένα παράδειγμα για το πως μπορεί να δείχνει μεγάλης ηλικίας ένα μπονσάι, αν φαίνονται οι ρίζες του έξω από το χώμα. (Λεπτομέρεια από το δένδρο που φαίνεται εδώ) Φωτογραφία του ΚΩΣΤΑ ΑΝΤΙΜΙΣΙΑΡΗ.

Συνήθως τα "δέντρα" αυτά δεν είναι τίποτα άλλο, παρά μόνο εισαγόμενα μοσχεύματα μαζικής παραγωγής 2-3 ετών, που ο κορμός δεν ξεπερνά την διάμετρο ενός μολυβιού, κλαδεμένα σαν topiary, φυτεμένα σε ρηχά γλαστράκια με κακής ποιότητας χώμα, που τις περισσότερες φορές δεν έχουν ούτε τρύπα αποστράγγισης. Για να είμαστε όμως και δίκαιοι, ένα μπονσάι που έχει πραγματική ηλικία 30 ή 40 ετών, σημαίνει ότι ο πρώην κάτοχος του έχει επενδύσει χρόνια και ατέλειωτες ώρες εργασίας πάνω του. Τότε δικαιολογείται να έχει και μια υψηλή τιμή, αν βέβαια εκτός την τιμή, αισθητικά πληροί και όλες τις άλλες προϋποθέσεις. Όταν δυστυχώς ορισμένοι (επαγγελματίες) παίρνουν ένα φυντάνι φυτεύοντάς το σε ένα γλαστράκι, νομίζοντας ότι κολλώντας του και μια ταμπέλα bonsai μαζί και την τιμή, έχουν καταφέρει κάτι.... δυστυχώς το μόνο που καταφέρνουν, είναι να κάνουν κακό σ’ ένα τόσο υπέροχο χόμπι.

Το μυστήριο της ηλικίας.

Στην πραγματικότητα, ακριβή ηλικία σε ένα μπονσάι δεν μπορούμε να ξέρουμε ποτέ. Εκτός και αν το δέντρο το έχουμε φυτέψει εμείς από σπόρο ή από μόσχευμα, έχοντας καταγράψει την χρονολογία που βλάστησε. Εξ’ άλλου, ένα μπονσάι (όπως και οι γυναίκες) έχει την ηλικία που δείχνει, και σε καμιά περίπτωση δεν μας ενδιαφέρει ακριβώς το νούμερο, αρκεί να δημιουργήσουμε μια οφθαλμαπάτη στον παρατηρητή αφήνοντας την φαντασία του να τρέχει. Για παράδειγμα έχοντας βγάλει ορισμένες αγριελιές από την φύση, που η βάση του κορμού ξεπερνά τους 30cm διάμετρο, κόβοντας ένα από τα κλαδιά δεν άντεξα στον πειρασμό να μετρήσω τα δακτυλίδια σταματώντας κάπου στα 60+… αν κάποιος με ρωτήσει για την ηλικία τους, η απάντηση είναι κλασική: την έβγαλα τον Φεβ. του 19… αφήνοντας τον ίδιο να υπολογίσει τα χρόνια του δέντρου. Οι ιάπωνες δεν τους ενδιαφέρει ποτέ το θέμα της ηλικίας, εκτός και αν το δέντρο έχει παραμείνει στην ίδια οικογένεια για όλο το διάστημα της ζωής του, έχοντας μεταβιβασθεί από γενιά σε γενιά. Σημασία έχει, ότι με διάφορες τεχνικές, όπως το κλάδεμα, το συρμάτωμα (η περιτύλιξη των κλαδιών με σύρμα), εκθέτοντας τις επιφανειακές ρίζες και δημιουργώντας νεκρά σημεία Jin και Shari, έχουμε την δυνατότητα από ένα δέντρο φυτωρίου 5-10 ετών, να κάνουμε μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα να δείχνει 50, ή και περισσότερο.