Η καλύτερη πρόληψη και φροντίδα κατά των ασθενειών των μπονσάι είναι ο συχνός έλεγχος τους. Με αυτό τον τρόπο φροντίζουμε να προλαμβάνουμε πιθανά προβλήματα. Αν όμως κάποια στιγμή προκύψει κάποια ασθένεια, μύκητες, έντομα κλπ που πρέπει να αντιμετωπιστεί, σίγουρα θα είναι μια από τις ασθένειες που επηρεάζουν και τα υπόλοιπα φυτά και η αντιμετώπιση τους γίνεται με τον ίδιο τρόπο και τα ίδια φυτοφάρμακα. Πρέπει να γνωρίζουμε όμως ότι ένα δυνατό φυτό έχει πολύ μεγαλύτερες αντοχές απέναντι σε ασθένειες από ότι ένα φυτό ταλαιπωρημένο, με ακατάλληλο χώμα, με λάθος ή καθόλου λίπανση και βαλμένο σε ένα σημείο που δεν είναι αυτό που πρέπει. Πρέπει λοιπόν να του έχουμε εξασφαλίσει το κατάλληλο φως, αλλά και την υγρασία που χρειάζεται. Τις ζεστές μέρες πρέπει να το καταβρέχουμε καθημερινά, αν είναι δυνατόν με μαλακό νερό. Να το έχουμε σε σημείο που να κυκλοφοράει ο αέρας για να μην εκτίθεται σε υπερβολική υγρασία. Πρέπει να το λιπαίνουμε σωστά, χωρίς υπερβολές, γιατί το υπερβολικό λίπασμα είναι πολύ χειρότερο από το καθόλου. Φυσικά πρέπει να το έχουμε φυτεμένο σε κατάλληλο δοχείο με το κατάλληλο χώμα και να έχουμε φροντίσει να γίνεται σωστή και γρήγορη αποστράγγιξη του νερού μετά από κάθε πότισμα.

Αν τα συμπτώματα της ασθένειας δεν είναι ορατά στο υπέργειο τμήμα του φυτού (κλαδιά ή φύλλα) και αν η ασθένεια δεν οφείλεται σε δικό μας λάθος, όπως υπερβολικό ή καθόλου πότισμα, τότε πρέπει να σηκώσουμε το φυτό με προσοχή από την γλάστρα και να παρατηρήσουμε το ριζικό του σύστημα. Αν οι άκρες των ριζών είναι λευκές, δυνατές και φρέσκες, τότε είναι υγιείς και δεν υπάρχει πρόβλημα σε αυτό το μέρος του φυτού μας.

Όπως είπαμε τα φυτοφάρμακα που κυκλοφορούν στο εμπόριο είναι κατάλληλα και για τα μπονσάι. Ποτέ όμως δεν υπερβαίνουμε την δοσολογία που αναγράφεται στην συσκευασία και μάλλον προτιμάμε να βάζουμε λίγο πιο μικρή δόση. Καλό είναι την Άνοιξη να ραντίζουμε τα μπονσαι μας με κατάλληλο φάρμακο για να προλάβουμε πιθανές προσβολές από ασθένειες, κάτι που κάνουμε και για τα υπόλοιπα φυτά μας και τα δένδρα εξωτερικού χώρου.

μελίγκρα

μύκητες

κοκκοειδή

Από τις πιο κοινές και συχνές ασθένειες που προσβάλουν τα μπονσαι την Άνοιξη είναι οι αφίδες. Πρόκειται για την γνωστή μελίγκρα. Την διαπιστώνουμε αρχικά από τα γυαλιστερά στίγματα πάνω σε μέρη του φυτού, που είναι τα σακχαρώδη περιττώματα τους, και από τα μερμήγκια που συγκεντρώνονται γιατί τρέφονται από αυτά. Πρόκειται για έντομα που γεννούν σε τρυφερά μέρη του φυτού, κάτω από τα φύλλα και σε νέα βλαστάρια και τρέφονται από τους χυμούς του. Πρέπει να αντιμετωπίζονται όσο γίνεται πιο νωρίς γιατί πολλαπλασιάζονται με πολύ γρήγορους ρυθμούς, αλλά και γιατί είναι υπεύθυνα και για αλλού είδους ασθένειες αφού τα σακχαρώδη περιττώματα τους εύκολα ευνοούν ανάπτυξη μυκήτων. Υπάρχουν πολλά είδη αφίδων. Η αντιμετώπιση τους γίνεται με κατάλληλα φάρμακα.

Μια άλλη ασθένεια είναι τα κοκκοειδή. Είναι και αυτά έντομα που απορροφούν τους χυμούς των φυτών. Αντιμετωπίζονται δύσκολα γιατί έχουν την δυνατότητα να κλείνονται μέσα στο καβούκι τους και να αποφεύγουν έτσι τις πρώτες μέρες την δράση των φαρμάκων. Μια λύση είναι να ραντίζουμε το φυτό με ελαιώδη μείγματα που έχουν την δυνατότητα να αποφράσσουν τις τραχείες και να τα υποχρεώνουν από ασφυξία ή από το φάρμακο που έχουμε ραντίσει ταυτοχρόνως. Μπορούμε επίσης να δοκιμάσουμε και ράντισμα με αραιό διάλυμα απορρυπαντικού για τα πιάτα που λειτουργεί με σχετικό τρόπο, όπως και τα έλαια. Μια ακόμα λύση είναι να βάλουμε σε ένα μεγάλο δοχείο διάλειμμα απορρυπαντικού για τα πιάτα και να βάλουμε για 2-3 ώρες ολόκληρο το φυτό μέσα, έχοντας φυσικά τις ρίζες έξω. Αυτό μπορεί να γίνει γυρίζοντας την γλάστρα ανάποδα, με το φυτό προς τα κάτω. Τέτοιες μέθοδοι είναι αποτελεσματικές και με αυτό τον τρόπο αποφεύγουμε να χρησιμοποιούμε χημικά.

Μια άλλη συχνή ασθένεια είναι η προσβολή από μύκητες. Το διαπιστώνουμε όταν δούμε τα φύλλα συνήθως να καλύπτονται από μια λευκή ή ανοιχτόχρωμη ουσία σαν αλεύρι και να περιστρέφονται λίγο και να ζαρώνουν. Αυτό προκαλείται από έλλειψη καλής κυκλοφορίας του αέρα ή από υπερβολική υγρασία στο χώρο που ευρίσκεται το φυτό. Κατάλληλη θεραπεία γίνεται από μυκητοκτόνα φυτοφάρμακα.

Τέλος είναι ασθένειες που αναπτύσσονται μέσα στις ρίζες του φυτού. Σε αυτές τις περιπτώσεις η πιο καλή λύση είναι κα αλλάζουμε το χώμα και να καθαρίζουμε τις ρίζες από το παλιό για να απομακρύνουμε τους παθογόνους οργανισμούς. Όταν είναι πειραγμένες οι ρίζες είναι πολύ πιο δύσκολο να σώσουμε το φυτό. Μετά από την αλλαγή του χώματος μπορούμε να καλύψουμε το φυτό ολόκληρο με διαφανές πλαστικό και να το βάλουμε σε ένα σκιερό σημείο, ελπίζοντας ότι οι χυμοί και οι ρεζέρβες του μπορεί να υποχρεώσουν τις ρίζες να ξαναναπτυχθούν. Το πλαστικό βέβαια το βάζουμε για να αποφεύγουμε τις απώλειες υγρασίας, αφού οι ρίζες δεν είναι αρχικά σε θέση να αναπληρώσουν το νερό που χάνεται. Δεν χρειάζεται να πούμε ότι απαγορεύεται και η ελάχιστη ποσότητα λιπάσματος σε περιπτώσεις που έχει πάθει βλάβη το ριζικό σύστημα του φυτού.