“Μα είσαι με τα καλά σου; Πήγες και πήρες σαρδελόψαρα; Τι να σου πω...” , ήταν η πρώτη αντίδραση του αδερφού μου μόλις είδε τα Melanotaenia praecox στο σακουλάκι του καταστήματος από το οποίο τα αγόρασα... Προς στιγμήν αμφέβαλα και εγώ ο ίδιος για την επιλογή μου. Το “ψαροένστικτό” μου όμως με διαβεβαίωνε ότι η επιλογή μου ήταν σωστή...

Φωτο: Τόλης Κετσελίδης

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Από πολλούς ενυδρειόφιλους άκουγα το όνομα “μελανοταινία” και γελούσα. Όταν είδα για πρώτη φορά από κοντά τα συγκεκριμένα ψάρια στο ενυδρείο ενός φίλου μου, δεν μπορώ να πω ότι ενθουσιάστηκα κιόλας. Ψάχνοντας όμως λίγο περισσότερο τα πράγματα και παρατηρώντας άλλα μέλη της ίδιας οικογένειας, κατέληξα αρχικά στα Melanotaenia Boesmani με τα εντυπωσιακά μπλε και κίτρινα χρώματα. Λόγω όμως του σχετικά μεγάλου τελικού μεγέθους και δεδομένου οτι πρόκειται ουσιαστικά για σμηνόψαρα, εγκατέλειψα σύντομα την ιδέα. Έτσι λοιπόν κατέληξα στα Melanotaenia praecox τα οποία και όταν ξαναείδα σε ειδικό κατάστημα με εντυπωσίασαν.

Φωτο: Τόλης Κετσελίδης

Πρόκειται για μέλος της οικογένειας Melanotaeniidae, της κατηγορίας Actinopterygii, υποκατηγορίας Atheriniformes. Στην Αγγλική συναντάται ως Blue Rainbowfish, Dwarf rainbowfish και Neon Rainbowfish, ενώ τα επιστημονικά τους ονόματα είναι Melanotaenia praecox (Weber & de Beaufort, 1922), Rhombatractus praecox (Weber & de Beaufort, 1922) και Nematocentris praecox (Munro, 1967). Προέρχεται κυρίως από τον ποταμό Mamberamo στην Irian Jaya της Ινδονησίας στους παραπόταμους του οποίου και ανακαλύφθηκε το 1922 από Ολλανδούς φυσιοδίφες. Λόγω του ότι το χρώμα των ψαριών αυτών φαίνεται όταν κινούνται, το συγκεκριμένο ψάρι αποτελούσε απλώς ένα “ασημί” δείγμα κάποιου ψαριού στο μουσείο του Άμστερνταμ. Αν και κάπως αργά, εκτιμήθηκε τελικά από τους κάποιους χομπίστες (το 1992) όταν είχαν την ευκαιρία να έχουν μερικά από αυτά τα ψάρια στα ενυδρεία τους.

Τα Melanotaenia praecox ζουν σε τρεχούμενα, καθαρά και μεσαίου βάθους νερά, θερμοκρασίας 23-28 °C, με Ph 6.5–8.0 και σκληρότητα 15°dGH περίπου. Οι παραπάνω συνθήκες θεωρούνται και οι κατάλληλες για αναπαραγωγή, η οποία έχει επιτευχθεί και από πολλούς χομπίστες. Προσωπικά δεν είχα την τύχη (τουλάχιστον όχι ακόμη!), αλλά σύμφωνα με την βιβλιογραφία και εφ' όσον οι συνθήκες είναι κατάλληλες, η θηλυκιά αρχίζει και γεννά το πρωί 20-50 αυγά την μέρα και επαναλαμβανόμενα για μερικές μέρες. Με την ολοκλήρωση της διαδικασίας θα έχουμε “πιτσιρίκια” σε δύο περίπου μέρες τα οποία θα πρέπει να ταΐσουμε με ζωντανή τροφή όπως brine shrimp nauplii. Η ανάπτυξή τους είναι πιο γρήγορη από άλλα είδη της ίδιας οικογένειας και υπολογίζεται ότι θα μας κρατήσουν συντροφιά για 4-5 χρόνια.

Η διατροφή τους δεν παρουσιάζει προβλήματα, μιας και τρώει εύκολα τις περισσότερες τροφές σε φυλλαράκια που υπάρχουν στο εμπόριο, δείχνουν όμως ιδιαίτερη προτίμηση στις ζωντανές και κατεψυγμένες τροφές σκουληκιών και daphnia, ενώ θα πρέπει η τροφή τους να περιέχει αρκετή ποσότητα φυτικών ινών.

Τα συγκεκριμένα ψάρια συνιστώνται για κοινωνικά ενυδρεία, όπου συμβιώνουν πολύ άνετα με τα περισσότερα είδη ψαριών, ενώ καλό θα ήταν να ζουν σε ομάδα τουλάχιστον των 6 ατόμων, με αναλογία 4 αρσενικών με 2 θηλυκά. Το τελικό τους μήκος φτάνει τα 6-7 cm και στα δύο φύλα. Ο σεξουαλικός διμορφισμός τους συνίσταται στα λιγότερο έντονα χρώματα των θηλυκών και στα κιτρινωπά πτερύγιά τους, χωρίς το τελευταίο να είναι απόλυτο, μιας και υπάρχουν θηλυκές (όπως και μία δική μου) με κοκκινωπά πτερύγια. Η σεξουαλική συμπεριφορά τους είναι αρκετά έντονη, με τα αρσενικά να επιδίδονται σε σύντομο και εντελώς ακίνδυνο κυνηγητό και έντονη “επιδειξιομανία” προς τα θυληκά, τα οποία δείχνουν να το διασκεδάζουν.

Μετά τα παραπάνω καβγαδάκια, η ομάδα ανασυντάσσεται και αρχίζει τις βόλτες με ιδιαίτερη προτίμηση την κίνηση αντίθετα στην ροή του νερού. Με αυτόν τον τρόπο και καθώς τα ψάρια κινούνται αλλά ουσιαστικά παραμένουν στο ίδιο σημείο, το ιριδίζον χρώμα του κάθε ψαριού τρεμοπαίζει ξεχωριστά, προσφέροντας ένα πολύ εντυπωσιακό θέαμα. Στα δικά μου, φαίνεται ότι αρέσει να μπαίνουν στην ομάδα με τα Rasbora που έχω και δημιουργούν όλα μαζί σχηματισμό, γεγονός το οποίο δεν έχω καταφέρει ακόμη να εξηγήσω...

Σ’ αυτό το σημείο θα πρέπει να σημειώσουμε ότι στο ενυδρείο θα πρέπει να υπάρχουν και επιπλέοντα φυτά που να δημιουργούν σκιερά μέρη μιας και το συνεχές και έντονο φως δρα αρνητικά στα έντονα χρώματα των ψαριών.

Περιττό να αναφέρω ότι με τα εν λόγω ψάρια επιβεβαιώθηκε για μια ακόμη φορά η επιλογή μου και ο αδερφός μου έχει κυριολεκτικά “κολλήσει” στο ενυδρείο, μιας και τα αρχικά “σαρδελόψαρα” αποτελούν τα πλέον εντυπωσιακά ψάρια του ενυδρείου μου!
 

“Δικτυωμένες” Μελανοταινίες praecox

http://www.thetropicaltank.co.uk/Fishindx/mel-pcox.htm
 

Γενικά για Melanotaeniidae:

http://www.wetwebmedia.com/FWSubWebIndex/rainbows.htm

http://members.optushome.com.au/chelmon/

http://badmanstropicalfish.com/rainbow.html
 

Βιβλιογραφία:

Allen, G.R. 1978. The rainbowfishes of northwestern Australia (family Melanotaeniidae). Tropical Fish Hobbyist 26: 91-102.

Rainbow Fishes: Keeping & Breeding Them in Captivity by Derek Lambert

Breathtaking Rainbows (AQUALOG Special) by Harro Hieronimus

Hunter, Roy. 1997. Rainbowfish (sic), from nature to your aquarium. AFM 6/97

Allen, Gerald R. 1980. Chilatherina axelrodi, a new species of Rainbowfish (Melanotaeniidae) from Papua New Guinea.

Glass, Spencer. 1997. The Dwarf Neon Rainbowfish.