Όποιος έχει ασχοληθεί με την αντιμετώπιση της άλγης σε ένα ενυδρείο, σίγουρα θα έχει ακούσει ή θα έχει αποκτήσει κάποια ψάρια που θεωρούνται ότι είναι μια λύση για την αντιμετωπίσει του προβλήματος. Αυτά τα ψάρια είναι τα γνωστά Otocinclus affinis.

Φυσικά λίγοι γνωρίζουν ότι στην αγορά κυκλοφορούν διάφορα είδη Otocinclus, συχνά ανάμεικτα, που πωλούνται σαν Otocinclus affinis. Πραγματικά Otocinclus affinis έχουν έρθει στην Ευρώπη ελάχιστες φορές και τώρα πλέον δεν υπάρχουν με αυτό το όνομα. Το σωστό όνομα σήμερα είναι Macrotocinclus affinis, αφού έχουν ταξινομηθεί σε άλλο γένος.

Τα είδη που πιο συχνά βρίσκουμε στο εμπόριο είναι τα Otocinclus macrospilus,, Otocinclus vittatus και Otocinclus hoppei.

Τα ψάρια του γένους Otocinclus ανήκουν στην τάξη Siluriformes, στην οικογένεια Loricariidae, την υποοικογένεια Hypoptopomatinae.

Τα πιο γνωστά είδη που παραμένουν με το όνομα γένους Otocinclus είναι τα εξής:

Otocinclus bororo

Otocinclus cuxaxari

Otocinclus hasemani

Otocinclus hoppei

Otocinclus huaroani

Otocinclus macrospilus

Otocinclus mariae

Otocinclus mimulus

Otocinclus mura

Otocinclus vestitus

Otocinclus vittatus

Otocinclus xakriaba

Πολλά άλλα είδη, που μέχρι πρότινος ανήκαν στο γένος Otocinclus, σήμερα ονομάζονται αλλιώς, όπως για παράδειγμα ο Otocinclus affinis που αναφέραμε πιο πάνω, που τώρα μεταφέρθηκε στο γένος Macrotocinclus και ονομάζεται Macrotocinclus affinis.

Τα διάφορα είδη ζουν σε περιοχές σχεδόν ολόκληρης της Ν. Αμερικής από την Βενεζουέλα μέχρι κάτω, την βόρεια Αργεντινή. Τα συναντάμε σε διαφορετικά νερά με διαφορετικές συνθήκες. Από μεγάλα ποτάμια μέχρι μικρές φυσικές δεξαμενές με στάσιμα νερά, αλλά σχεδόν παντού ζουν σε νερά με φυτά ή με ρίζες και κορμούς πεσμένων δένδρων. Αρχικά θεωρούσαμε ότι αυτά τα είδη χρειάζονται πολύ οξυγόνο στο ενυδρείο, αφού συνήθως ζουν σε ρέοντα νερά, αλλά έχει παρατηρηθεί ότι και τις εποχές που τα νερά είναι στάσιμα και σχηματίζουν μικρές λίμνες που οξυγονώνονται μόνο μέσω της επιφάνειας τους, οι Otocinclus ζουν άνετα μέχρι την επόμενη περίοδο των βροχών, οπότε ανεβαίνουν τα νερά και αποκτούν πάλι ροή. Άρα δεν είναι λόγος να βάζουμε στο ενυδρείο περισσότερο οξυγόνο, μόνο και μόνο γιατί έχουμε μέσα μια ομάδα Otocinclus.

Όπως και τα είδη Corydoras, έχουν την δυνατότητα να ανεβαίνουν με ταχύτητα στην επιφάνεια του νερού και να παίρνουν αέρα ατμοσφαιρικό για να αναπνεύσουν. Αυτό τους δίνει μεγαλύτερη δυνατότητα να παίρνουν οξυγόνο, αλλά αν το κάνουν στο ενυδρείο δεν πρέπει να υποθέσουμε ότι υπάρχει έλλειψη του. Απλά είναι μια αυτόματη κίνηση που κάνουν χωρίς να σημαίνει τίποτα παραπάνω.

Εκείνο που έχει παρατηρηθεί από πολλούς χομπίστες, είναι το γεγονός ότι είναι ευαίσθητα ψάρια και πολύ συχνά έχουμε μεγάλο ποσοστό απώλειας όταν τα βάζουμε σε ένα νέο ενυδρείο, μέχρι να προσαρμοστούν. Οι λόγοι δεν είναι γνωστοί και γίνονται διάφορες υποθέσεις για αυτές τις απώλειες.

Ας δούμε τους πιο σημαντικούς λόγους:

Α: Το πρώτο πράγμα που θεωρείται υπεύθυνο για τους θανάτους των Otocinclus είναι το στρες. Αφού πρόκειται για ψάρια που είναι πιασμένα από την φύση, είναι λογικό να μην είναι προσαρμοσμένα σε συνθήκες αιχμαλωσίας και σε συνθήκες ενυδρείου, που συνήθως πολύ απέχουν από τα νερά στους τόπους που έχουν συλληφθεί. Επιπλέον, αν σκεφτούμε ότι τα ψάρια που αγοράζουμε έχουν πιαστεί, μεταφερθεί και πουληθεί κατά χιλιάδες μέσα σε μικρά δοχεία, δεν είναι περίεργο να βρίσκονται σε κατάσταση στρες. Θέλουν καλή προσαρμογή στο νερό του ενυδρείου. Η διαδικασία είναι γνωστή. Βάζουμε τη σακούλα μέσα στο νερό του ενυδρείου αφού πρώτα σβήσουμε το φως για να μειώνουμε το στρες. Αφού πάρουν την θερμοκρασία του νερού του ενυδρείου, προσθέτουμε σιγά σιγά νερό στη σακούλα από το ενυδρείο. Μετά από 1-2 ώρες μεταφέρουμε τα ψάρια στο ενυδρείο και εξακολουθούμε να κρατάμε τον φωτισμό κλειστό.

Καλό είναι μετά από λίγες ώρες να τα ταΐσουμε. Με αυτό εννοούμε ότι πρέπει να τους δώσουμε καλής ποιότητας κατεψυγμένη τροφή, αφού ουσιαστικά πρόκειται για ψάρια σαρκοφάγα, άσχετα αν καταναλώνουν και άλγη. Με αυτό τον τρόπο τα βοηθάμε να ανακτήσουν τις δυνάμεις τους. Κρίσιμες είναι οι πρώτες 2-3 ώρες. Αν μετά από μερικές ώρες δεν έχουμε απώλειες, τότε μπορούμε να υποθέσουμε ότι έχουν προσαρμοστεί σε μεγάλο βαθμό.

Και οι επόμενες μέρες όμως είναι κρίσιμες αφού δεν είναι εύκολο να έχουμε γρήγορη προσαρμογή με τους Otocinclus, όπως συμβαίνει με πολλά άλλα είδη. Συνήθως όμως αν μερικά επιβιώσουν τις πρώτες μέρες, τότε αυτά μπορεί να ζήσουν για πολύ καιρό μέσα στο ενυδρείο μας. Κάποια είδη ζουν μέχρι και 3 χρόνια.

Β: Επικρατεί η άποψη ότι μερικά άτομα σε ένα ενυδρείο μπορούν να συντηρηθούν μόνο με τις άλγες που υπάρχουν. Αυτό είναι ένα από τα μεγάλα σφάλματα που συνήθως στοιχίζουν την ζωή σε πολλά από αυτά. Αν τα δούμε σαν εργαλεία αντιμετώπισης της άλγης έχουμε χάσει το παιχνίδι. Τις πιο πολλές φορές τα χάνουμε από πείνα. Η λογική ότι δεν τα ταΐζω για να μου καθαρίσουν το ενυδρείο από άλγες έχει μεγάλο ρίσκο. Στη φύση οι άλγες που υπάρχουν πάνω σε ξύλα και πέτρες έχουν πάνω τους και πολλούς μικροοργανισμούς που είναι σημαντικό συμπλήρωμα της διατροφής τους, ενώ στο ενυδρείο δεν είναι το ίδιο.

Αφού είναι πιασμένα από την φύση, μέχρι να φτάσουν στα ενυδρεία μας έχουν περάσει μέρες χωρίς καθόλου τροφή. Άρα μόλις θα τα βάλουμε σε ένα ενυδρείο θα πρέπει να φροντίσουμε να τα ταΐσουμε. Επίσης πρέπει να μάθουν τι μπορούν να τρώνε γιατί δεν είναι δεδομένο ότι αμέσως θα καταλάβουν ότι μια ταμπλέτα που θα ρίξουμε είναι τροφή. Αυτό είναι ακόμα μια δυσκολία. Γενικά όμως οι ταμπλέτες για γατόψαρα είναι μια καλή τροφή για αυτά, μαζί με αγγούρι ή άλλα λαχανικά.

Otocinclus macrospilus Φωτο: Τόλης Κετσελίδης

Γ: Μια ακόμα ευαισθησία τους είναι και η ποιότητα του νερού. Δεν έχουν ιδιαίτερες απαιτήσεις γενικώς, αλλά εκείνο που τα πειράζει είναι οι απότομες αλλαγές της χημείας του νερού. Στην αρχή, όταν τα πρωτοβάζουμε στο ενυδρείο είπαμε ότι χρειάζονται αρκετή ώρα προσαρμογή, ακριβώς για αυτό τον λόγο. Όμως, ακόμα και μετά από καιρό στο ενυδρείο, αν κάνουμε μεγάλη αλλαγή νερού που θα αλλάξει το pH την σκληρότητα και τη θερμοκρασία είναι πιθανό να χάσουμε ψάρια και θα ψάχνουμε τον λόγο που έγινε αυτό. Άρα ξέρουμε ότι απαιτείται σταθερό περιβάλλον.

Οι πιο πολλοί τα κρατούν σε ενυδρεία με νερό από το δίκτυο, χωρίς πρόβλημα αφού και στην φύση τα συναντάμε σε διαφορετικά νερά και κατά εποχές το νερό αλλάζει ιδιότητες λόγω καιρικών συνθηκών.

Προτιμούν να κινούνται πιο πολύ όταν το φως δεν είναι έντονο, γι αυτό πολλές φορές διαπιστώνουμε ότι όταν το φως του ενυδρείου σβήσει, αλλά υπάρχει φως στο δωμάτιο, τότε γίνονται πιο κινητικά. Είναι απαραίτητο να έχουμε φυτά στο ενυδρείο και αν είναι αρκετά, τότε μειώνεται η τάση τους να κρύβονται.

Βασικό είναι βέβαια να μην τα έχουμε σε ενυδρείο με άλλα είδη που θα μπορούσαν να τα ενοχλούν, για να μην στρεσάρονται. Πρέπει να τα έχουμε σε ομάδα τουλάχιστον 8 - 10 ατόμων αφού και στην φύση ζουν σε μεγάλες ομάδες. Αυτό τους δημιουργεί ένα είδος ασφάλειας. Δεν είναι σμηνόψαρα με την στενή έννοια, αλλά ζουν ομαδικά.

Τα θηλυκά ξεχωρίζουν από τα αρσενικά από το γεγονός ότι είναι λίγο πιο μεγαλόσωμα και πιο παχιά. Αυτό βέβαια το βλέπουμε μόνο σε ενήλικα άτομα. Η αναπαραγωγή τους δεν είναι εύκολη υπόθεση και μάλλον όσες φορές έχει γίνει, πρόκειται για άτομα που ήταν έτοιμα να γεννήσουν πριν συλληφθούν. Μετά την πρώτη ή δεύτερη γέννα μέσα στο ενυδρείο, σταμάτησαν να γεννούν. Λίγα είδη έχουν αναπαραχθεί σε συνθήκες αιχμαλωσίας.

Περισσότερες Πληροφορίες:

http://www.welse.net/

http://www.remowiechert.de/otos.html

Das Aquarium. Τόμος 2002