Δεν
υπάρχει αμφιβολία ότι ο σωστός
φωτισμός είναι ένα από τα πιο
πολυσυζητημένα θέματα ανάμεσα στους
κατόχους των ενυδρείων. Καθένας έχει
και την δική του «επιτυχημένη» συνταγή
για τον σωστό φωτισμό και κάπου ο
καθένας έχει λίγο δίκιο για αυτό που
υποστηρίζει!
Ας
δούμε όμως τι ρόλο παίζει ο φωτισμός σε
ένα ενυδρείο.
Το
φως είναι η «μηχανή»
των φυτών, τα οποία με το ηλιακό φως, το
διοξείδιο του άνθρακα και το νερό
παρασκευάζουν τα συστατικά που τα
θρέφουν. Η φυσική πηγή φωτός, ο ήλιος,
δεν μπορεί να παίξει το ρόλο του σε ένα
ενυδρείο. Στο παρελθόν, στα πρώτα
χρόνια που ξεκίνησαν κάποιοι να
φτιάχνουν ενυδρεία, σαν λύση είχαν να
βάζουν το ενυδρείο τους κοντά σε ένα
παράθυρο για να φωτίζεται. Το πρόβλημα
όμως με τον ήλιο και το φυσικό φως ήταν
πάντα ότι δεν μπορούσαν οι άνθρωποι να
ελέγξουν ούτε την διάρκεια, ούτε την
ένταση του. Αργότερα άρχισαν να χρησιμοποιούν
τις κοινές λάμπες οι οποίες όμως έχουν
το μειονέκτημα ότι εκπέμπουν παράλληλα
με το φως και μεγάλες ποσότητες θερμότητας.
Σήμερα, με την εξέλιξη της τεχνολογίας,
υπάρχουν τρόποι να φωτίζεται το
ενυδρείο με την ένταση και την διάρκεια
που θέλουμε εμείς, χωρίς αυτά τα μειονεκτήματα.
Οι
συνθήκες στο φυσικό χώρο των ψαριών και
των φυτών είναι μεταβαλλόμενες, σε
αντίθεση με τον σταθερό φωτισμό που
δίνουν οι λάμπες που χρησιμοποιούμε
στα ενυδρεία. Ανάλογα με την περιοχή,
υπάρχουν σε έναν βιότοπο σημεία με σκιά
στις όχθες των ποταμών ή των λιμνών και
άλλα σημεία με έντονο ηλιακό φως δίπλα οι
μεν στις δε. Αυτό βέβαια δεν παίζει ρόλο εκεί, αφού τα
φυτά και τα ψάρια επιλέγουν μόνα τους σε ποιο σημείο θα βρεθούν και τι
συνθήκες επιθυμούν. Έτσι εξασφαλίζουν την ένταση και την διάρκεια του
φωτός που χρειάζονται.
Επιπλέον, όλες οι μέρες
δεν είναι ίδιες, αφού οι εποχές αλλάζουν και μαζί τους και η διάρκεια και
η ένταση του φωτισμού. Ακόμα είναι μέρες που το πρωί βρέχει και το απόγευμα έχει ήλιο.
Άρα μια πιστή απομίμηση της φύσης είναι αδύνατη και ο στόχος μας είναι
να βρούμε την κατάλληλη λύση που θα προσφέρει τις πιο ευνοϊκές συνθήκες
στον καλύτερο δυνατό βαθμό.
Ένας τρόπος σύγχρονου φωτιστικού
σώματος, με ανακλαστήρες, για αξιοποίηση
των δυνατοτήτων των φωτιστικών στοιχείων.
|
Είναι γνωστό
ότι το απότομο άναμμα και σβήσιμο του φωτισμού του ενυδρείου, πολλές
φορές είναι αιτία για περιττό στρεσάρισμα των ψαριών. Και για αυτό όμως
έχει βρεθεί λύση. Υπάρχουν πλέον ειδικά φωτιστικά που έχουν την
δυνατότητα να ανάβουν το πρωί με ελάχιστο φως και σε λίγη ώρα να
δυναμώνουν και το βράδυ να χαμηλώνουν τον φωτισμό σταδιακά μέχρι που να
σβήνουν τελείως. Το μόνο μειονέκτημα είναι ότι το κόστος των φωτιστικών
αυτών είναι μεγάλο, γιατί αυτή η διαδικασία γίνεται με ηλεκτρονικό τρόπο
από μια μικρή κονσόλα που βρίσκεται έξω από το ενυδρείο. Σήμερα
έχει απλοποιηθεί αυτή η διαδικασία αφού υπάρχουν ηλεκτρονικά
ballast που φροντίζουν να ανάβουν και να
σβήνουν τις απλές λάμπες φθορισμού σταδιακά, κάτι που μέχρι πριν λίγα
χρόνια ήταν αδύνατον να γίνει. Ακόμα και έτσι όμως, το κόστος είναι πιο
μεγάλο από το κόστος ενός απλού μετασχηματιστή για λάμπες φθορισμού.
Εκεί που
επιβάλλεται κατά μια έννοια ένας τέτοιου είδους φωτισμός, είναι τα
θαλασσινά ενυδρεία, όπου οι οργανισμοί που ζουν μέσα σε αυτά έχουν ακόμα
μεγαλύτερες απαιτήσεις στο να μιμηθούμε τις συνθήκες του βιότοπου από
τον οποίο προέρχονται. Εκεί, πέρα από το σταδιακό άναμμα και σβήσιμο,
απαιτείται και μεγαλύτερη ισχύς σε φωτισμό, κάτι που μας οδηγεί σε άλλες
λύσεις που καταναλώνουν περισσότερο ρεύμα λόγω των περισσότερων
watt που χρειάζονται.
Σε ένα φυτεμένο ενυδρείο ο
φωτισμός παίζει σημαντικό ρόλο, αφού τα φυτά έχουν συγκεκριμένες
απαιτήσεις. Ειδικά αν βάλουμε φυτά που μένουν χαμηλά, για να καλυφτούν
σε φωτισμό απαιτείται ιδιαίτερη μελέτη. Πρέπει ο φωτισμός να είναι
αρκετά ισχυρός για να τα καλύπτει και να αναπτύσσονται, αλλά να μην
είναι υπερβολικός, γιατί τότε θα μεγαλώσουν οι απαιτήσεις τους σε λίπασμα
και ιχνοστοιχεία, κάτι που αν δεν λυθεί θα οδηγήσει σε ανάπτυξη άλγης,
που είναι ο φόβος και ο τρόμος των κατόχων φυτεμένων ενυδρείων. Φυσικά
εδώ πρέπει να πούμε ότι δεν είναι όλα τα είδη άλγης το ίδιο επικίνδυνα,
αλλά ο στόχος είναι να μην ξεκινήσει κανείς με τέτοια προβλήματα.
Η
διάρκεια του φωτισμού έχει να κάνει με
το είδος του ενυδρείου. Στις τροπικές περιοχές
η μέρα διαρκεί κατά μέσο όρο 10-12 ώρες, αλλά
όπως αναφέρω παραπάνω, δεν υπάρχει η ίδια
ένταση φωτός από την πρώτη έως την τελευταία
ώρα. Άρα η χρήσιμη ένταση φωτός για τα φυτά
είναι μικρότερης διάρκειας. Συνήθως 9-10 ώρες
είναι αρκετές για ένα ενυδρείο. Από την άλλη
μεριά δεν είναι σωστό να ανάβουμε το
φως 4 ώρες το μεσημέρι και άλλες 5 ώρες
το βράδυ που είμαστε στο σπίτι, θεωρώντας
ότι έτσι καλύπτουμε τις 9 ώρες την ημέρα.
Κάτι τέτοιο θα κάνει άνω-κάτω τον βιορυθμό
των φυτών και επιπλέον συντομεύει την διάρκεια
ζωής των φωτιστικών στοιχείων. Το καλύτερο
είναι να βάλουμε έναν χρονοδιακόπτη
και να ανάβει το φως το μεσημέρι, για να έχουμε
το περιθώριο το βράδυ να απολαμβάνουμε
το ενυδρείο μας μετά από την δουλειά. Αν
χρειαστεί να αλλάξουμε τις ώρες φωτισμού,
αυτό πρέπει να το κάνουμε σταδιακά (30 λεπτά
την ημέρα) μέχρι να φτάσουμε στις ώρες
που μας ενδιαφέρει. Με αυτό τον ρυθμό έχουν
το περιθώριο τα ψάρια και τα φυτά να προσαρμοστούν
ομαλά στις νέες συνθήκες.
|