Είτε το πιστεύετε είτε όχι, ένα χρυσόψαρο μπορεί να ζήσει μέχρι και 25 χρόνια ή και περισσότερα, αν του δώσουμε την σωστή φροντίδα. Στο βιβλίο των ρεκόρ Guinness υπάρχει αναφορά στον Tish, ένα χρυσόψαρο που έζησε 43 χρόνια από την ημέρα που ο ιδιοκτήτης του το κέρδισε σε ένα πανηγύρι στην Αγγλία το 1956 !

Για να δούμε λοιπόν πως θα βοηθήσουμε το ψαράκι μας να ζήσει «χρυσά χρόνια».

Φώτο: Μαρία Τζιρίτα

ΟΔΗΓΟΣ ΒΗΜΑ – ΒΗΜΑ

1.     Αγοράστε όσο δυνατόν μεγαλύτερο ενυδρείο μπορείτε. O κανόνας λέει για 30 ή και 40 λίτρα νερού για κάθε ψάρι. Επιλέξτε ενυδρείο με μεγάλη επιφάνεια για να αυξήσετε το ποσοστό του οξυγόνου που έρχεται σε επαφή με το νερό (φαρδύτερο ενυδρείο είναι καλύτερο από ψηλότερο).

2.    «Στρώστε» το ενυδρείο πριν αγοράσετε τα ψάρια σας. Η διαδικασία κρατάει περίπου δύο ή περισσότερες εβδομάδες μέχρι να δημιουργηθούν αποικίες ωφέλιμων βακτηριδίων οι οποίες βοηθούν στην διάσπαση των οργανικών καταλοίπων των ψαριών. Προτείνουμε την μέθοδο στρωσίματος χωρίς ψάρια (με αμμωνία) ή το «μπόλιασμα» του φίλτρου μας με υλικά από ήδη στρωμένο φίλτρο. Σε περίπτωση που η διαδικασία δεν έχει ολοκληρωθεί ή δεν έχει γίνει με τον σωστό τρόπο θα έχει σαν αποτέλεσμα την δηλητηρίαση των ψαριών από την αμμωνία.

3.    Δώστε στα ψάρια σας εγκεφαλική και φυσική διέγερση. Διακοσμήστε το ενυδρείο σας με αληθινά φυτά, χαλίκι, πέτρες, ξύλα κλπ. Θα δείτε πως τους αρέσει να κολυμπούν ανάμεσα στα φυσικά εμπόδια και να βρίσκουν κρυψώνες για ξεκούραση ή προστασία. Αλλάζοντας την διακόσμηση σε τακτά χρονικά διαστήματα τους δίνετε νέα κίνητρα για να εξερευνήσουν τον χώρο τους.

4.     Χρησιμοποιήστε το σωστό φίλτρο επιλέγοντας αναλόγως με τα λίτρα του ενυδρείου σας. Έχετε υπ’ όψιν ότι τα χρυσόψαρα είναι «βρώμικα ψάρια» και αφήνουν πολλές ακαθαρσίες. Υπάρχουν εσωτερικά ή εξωτερικά φίλτρα. Καλύτερα να αγοράσετε ένα μεγαλύτερο φίλτρο από αυτό που ενδείκνυται για την περίπτωση σας και κατά προτίμηση εξωτερικό το οποίο και αυξάνει τα λίτρα του ενυδρείου σας αλλά και σας δίνει περισσότερους συνδυασμούς υλικών φιλτραρίσματος. Ενυδρείο χωρίς φίλτρο ή μικρότερο από αυτό που πρέπει, οδηγεί σε θάνατο των ψαριών σας μέσα σε λίγες ημέρες. Η χρήση φίλτρου δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να γίνονται αλλαγές νερού σε τακτά χρονικά διαστήματα. Αναλόγως με την ιχθυοφόρτιση πρέπει να γίνεται αλλαγή 20 % - 40 % του νερού κάθε εβδομάδα. Μετρήσεις των παραμέτρων του νερού μας θα μας οδηγήσουν στην ρουτίνα που πρέπει να ακολουθήσουμε.

5.    Κατευθύνοντας την ροή από την έξοδο του φίλτρου προς την επιφάνεια του νερού δημιουργούμε ένα ρεύμα που την αναταράσσει. Έτσι πετυχαίνουμε την σωστή οξυγόνωση του νερού.  Σε μερικά είδη χρυσόψαρων (fancy) δεν  αρέσει το έντονο ρεύμα. Σε αυτές τις περιπτώσεις και αν κρίνεται σκόπιμο η προσθήκη αεραντλίας είναι μια καλή λύση.

6.    Καθαρίζετε συχνά το ενυδρείο. Το πόσο συχνά θα το κάνετε εξαρτάται από το μέγεθος του ενυδρείου, τον αριθμό των ψαριών και την αποτελεσματικότητα του φίλτρου σας.

o      Όταν αλλάζετε το νερό να προσθέτετε ΠΑΝΤΑ αντιχλώριο το οποίο εξουδετερώνει το χλώριο, την χλωραμίνη και τα βαρέα μέταλλα που βρίσκονται στο νερό της βρύσης μας. Επίσης μπορεί να περιέχει πρόσθετα που προστατεύουν τα ψάρια από το στρες και βοηθούν στην ανάπλαση της προστατευτικής μεμβράνης του σώματος τους. Σημ : Ανάλογα με το προϊόν – δείτε τις οδηγίες χρήσης.

o     Να κάνετε συχνά μετρήσεις (με υγρά τεστ) των παραμέτρων του νερού σας. Τεστ αμμωνίας, νιτρωδών και νιτρικών αλάτων είναι απαραίτητα. Επίσης η μέτρηση του ΡΗ - αν και δεν είναι αναγκαία - θα μας δείξει αν το νερό μας είναι όξινο ή αλκαλικό. Δεν χρειάζεται προσπάθεια για να αλλάξουμε το ΡΗ του νερού μας μιας και συνήθως το ΡΗ από την βρύση μας κυμαίνεται γύρω στο 7,5. Τα χρυσόψαρα μπορούν αν ζήσουν σε ΡΗ από 6,5 έως 8,25. Η προσθήκη χημικών στο νερό για αλλαγή του ΡΗ μόνο προβλήματα μπορεί να προκαλέσει στον άπειρο χομπίστα.

o  Μην βγάζετε τα ψάρια από το ενυδρείο κατά την διάρκεια της αλλαγής νερού. Χρησιμοποιήστε μια σκούπα βυθού για τον καθαρισμό του χαλικιού από ακαθαρσίες. Μικρές και συχνές αλλαγές νερού προκαλούν λιγότερο στρες από μια και μεγάλη.

o      Aν χρειαστεί να πιάσετε τα ψάρια είναι καλύτερο να χρησιμοποιήσετε μια παγίδα από πλαστικό γιατί οι απόχες τα στρεσάρουν και μπορεί να τραυματίσουν τα πτερύγια τους. Αν τελικά αποφασίσετε να χρησιμοποιήσετε απόχη καλύτερα να την μουσκέψετε πρώτα στο νερό για να γίνει πιο μαλακή. Έτσι θα αποφύγετε πιθανές εκδορές στο σώμα του ψαριού.

Φώτο: Κιοσέογλου Σωκράτης

7.   Αφήστε την θερμοκρασία του νερού να αλλάζει μαζί με τις αλλαγές των εποχών. Αν και στα χρυσόψαρα δεν αρέσουν θερμοκρασίες πάνω από 24° C αρέσκονται να υπάρχουν μεταβολές στην θερμοκρασία της τάξεως των 15 - 20° C  κατά την διάρκεια του χειμώνα. Τα fancy χρυσόψαρα είναι εξαίρεση και δεν αντέχουν σε θερμοκρασίες κάτω των 16° C. Τα χρυσόψαρα δεν τρώνε αν η θερμοκρασία πέσει κάτω από 10 - 14° C. Για να αποφύγουμε τα προβλήματα καλύτερα είναι να αγοράσουμε μια ηλεκτρική αντίσταση με θερμοστάτη έτσι ώστε να κρατάμε μια σταθερή θερμοκρασία τον χειμώνα ενώ για το καλοκαίρι μπορούμε να προσαρμόσουμε στο καπάκι του ενυδρείου μας ανεμιστηράκια από ηλεκτρονικούς υπολογιστές για να ψύχεται το νερό τις θερμές καλοκαιρινές ημέρες.

8.   Ταϊζετε μια ή δύο φορές την ημέρα με ειδικές τροφές για χρυσόψαρα τόση τροφή όση μπορούνε να φάνε σε 1-2 λεπτά. Τα χρυσόψαρα είναι λαίμαργα για αυτό να προσέχετε και να μην τους δίνετε παραπάνω τροφή από όση πρέπει. Καλό θα είναι να υπάρχει ποικιλία στην τροφή για αυτό μπορείτε να ταϊζετε με τροφές από διαφορετικές εταιρείες. Το μενού τους μπορεί να εμπλουτιστεί με λαχανικά (κολοκυθάκια, καρότα, μαρούλι, αγγουράκι) τα οποία και λατρεύουν. Ο αρακάς (αποφλοιωμένος) λειτουργεί ως καθαρτικό και πρέπει να δίνεται εφόσον την προηγούμενη ημέρα το ψάρι δεν έχει φάει και προληπτικά ή σε περιπτώσεις ασθενειών για να καθαρίσει το πεπτικό τους σύστημα.

Φώτο: Κιοσέογλου Σωκράτης

Συμβουλές

·    Αν μπορείτε καθαρίζετε συχνά τα όποια υπολείμματα τροφής επιπλέουν ή βρίσκονται στον πυθμένα του ενυδρείου σας.

·    Ποτέ μην βάζετε ψάρι σε ενυδρείο μικρότερο από 30 λίτρα παρά μόνο για μικρό χρονικό διάστημα ή σε περίπτωση ανάγκης (ασθένεια, καραντίνα κλπ).Οτιδήποτε μικρότερο σε μέγεθος – εκτός του ότι είναι βάναυσο  - μπορεί να προκαλέσει ανεπανόρθωτα προβλήματα στην υγεία του ψαριού μας.

·    Η προσθήκη ενεργού άνθρακα στο φίλτρο δεν θεωρείται αναγκαία και πρέπει να αποφεύγεται. Η χρήση του συνιστάται μόνο σε περιπτώσεις που θέλουμε να αποχρωματίσουμε το νερό ή να αφαιρέσουμε κατάλοιπα φαρμάκων μετά από μια θεραπεία.

·    Τα χρυσόψαρα μπορούν να ξεπεράσουν σε μέγεθος τα 30 εκατοστά αν τα βάλουμε σε μεγάλα ενυδρεία ή τεχνητές λίμνες.

·    Στα χρυσόψαρα αρέσει νερό με ΡΗ 7-8 και μέτρια σκληρότητα.

·    Η προσθήκη αλατιού για ενυδρειακή χρήση (όχι αλάτι για ενυδρεία αλμυρού νερού) ή χοντρού τυροκομικού αλατιού χωρίς πρόσθετα ροής , στο νερό του ενυδρείου μας απελευθερώνει ηλεκτρολύτες και συμβάλει στην προφύλαξη των ψαριών από ασθένειες και στην καλύτερη υγεία τους.

·   Μη βάζετε τα ψάρια σε ενυδρεία χωρίς χαλίκι στον βυθό.

·   Ελέγχετε συχνά τις παραμέτρους του νερού. Συγκέντρωση αμμωνίας και νιτρωδών πάνω από 0 ppm είναι τοξική και πρέπει άμεσα να γίνει αλλαγή νερού να συνεχιστούν οι μετρήσεις καθημερινά και να αναζητηθεί η αιτία που προκαλεί το φαινόμενο αυτό, Συγκεντρώσεις νιτρικών μέχρι 20 ppm είναι αποδεκτές.

·   Υπάρχουν πολλές και διαφορετικές γνώμες για το πώς να διατηρήσετε με επιτυχία ένα σωστό και προπάντων ένα υγιές ενυδρείο. Διαβάστε, ενημερωθείτε και ρωτήστε φίλους χομπίστες και καταστηματάρχες. Μπορείτε να γραφτείτε σε online φόρουμ όπως το www.goldfish.gr ή το www.greekaquarist.com και στον Πανελλήνιο Σύλλογο Φίλων Tου Ενυδρείου.

Φώτο: Μαρία Τζιρίτα

Προσοχή :

·     Αποφύγετε να βάλετε χαλίκι αιχμηρό και με μέγεθος που να μπορεί να σφηνώσει στο στόμα των ψαριών.

·    Προσοχή όταν βάζετε νέο ψάρι στο ενυδρείο σας, γιατί μπορεί να μεταφέρει ασθένειες. Όταν βρεθείτε στο κατάστημα ελέγξτε αν τα ψάρια είναι σε καλή κατάσταση. Αν προσέξετε κάτι ασυνήθιστο ή δείτε νεκρά ψάρια στα ενυδρεία, καλύτερα να αφήσετε την αγορά του ψαριού σας για άλλη φορά. Συνιστάται η αγορά ενός μικρού ενυδρείου για καραντίνα σε νέα ψάρια που μπορεί να μεταφέρουν ασθένειες.

·    Να ρωτήσετε το κατάστημα από το οποίο αγοράσατε τα ψάρια σε τι συνθήκες τα διατηρεί (παράμετροι νερού, θερμοκρασία κλπ) και να κάνετε καλή προσαρμογή. Μπορείτε επίσης να απευθυνθείτε στην εταιρεία ύδρευσης για να σας ενημερώσει για τα χαρακτηριστικά του νερού της περιοχής σας.

·   Βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρχουν υπολείμματα από σαπούνι ή απορρυπαντικό σε κουβάδες, δοχεία ή σε οτιδήποτε έρχεται σε επαφή με νερό του ενυδρείου.

·   Παρατηρείτε το θερμόμετρο για αλλαγές στην θερμοκρασία του νερού. Αν και τα τελευταία χρόνια οι περισσότεροι θερμοστάτες της αγοράς είναι αξιόπιστοι, έχει παρατηρηθεί ότι μερικές φορές κολλάνε.

·   Προσοχή κατά την μεταφορά των ψαριών από το κατάστημα στο σπίτι. Στρεσάροντας τα ψάρια μειώνουμε τον χρόνο ζωής τους και τα εκθέτουμε σε ασθένειες όπως για παράδειγμα το Ick.

·  Τα ενυδρείο σας να έχει καπάκι για να μην βρείτε κάποια στιγμή το αγαπημένο σας χρυσόψαρο στο πάτωμα.

·  Σε πολλές πόλεις προσθέτουν στο νερό εκτός από χλώριο και χλωραμίνη που είναι τοξική για τα ψάρια μας. Η χλωραμίνη σε αντίθεση με το χλώριο δεν εξατμίζεται και επιβάλλεται η προσθήκη αντιχλωρίου στο νερό του ενυδρείου μας σε κάθε αλλαγή. 

·   Κρατήστε την θερμοκρασία του ενυδρείου σας σταθερή γιατί απότομες διακυμάνσεις στρεσάρουν τα ψάρια.

·  Δεν προσφέρετε τίποτα στα ψάρια σας αν ταϊζετε παραπάνω από όσο πρέπει και θα έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία τους.

Τι θα χρειαστείτε :

·     Ενυδρείο με φωτισμό στο καπάκι

·     Χρυσόψαρα

·     Χαλίκι

·     Πέτρες , ξύλα , φυτά

·     Υγρά τεστ νερού

·     Φίλτρο

·     Αντιχλώριο

·     Υγρό λίπασμα

·     Σκούπα βυθού

·     Χρονοδιακόπτη για τα φώτα

·     Απόχη

·     Θερμοστάτη

·     Τροφές

·     Θερμόμετρο