CALLICTHYIDAΕ
ΓΕΝΙΚΑ
Η οικογένεια περιλαμβάνει τις δύο πιο
γνωστές υποοικογένειες των :
CALLICHTHYINAE
και
CORYDORADINAE.
Η υποοικογένεια των
CALLICHTHYINAE
περιλαμβάνει τα γένη
Callichthys
(C.
callichthys),
Dianema
(D.
longibarbis,
D.
urostriata),
Hoplosternum
(H.
littorale,
H.
pectorale,
H.
thoracatum
variations) κ.α, ενώ η
υποοικογένεια των
CORYDORADINAE
περιλαμβάνει τα εκατόν ογδόντα
εννέα (189) είδη του γένους
Corydoras
που έχουν ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα,
τουλάχιστον τα τρία γνωστά είδη του γένους
Brochis
(Β.
britskii,
B.
multiradiatus,
B.
splendens)
και τουλάχιστον ακόμη πέντε περίπου γνωστά είδη του γένους
Aspidoras
(A.
albater,
A.
fuscoguttatus,
A.
menezesi,
A.
pauciradiatus,
A.
rochai).
Ο τεράστιος αριθμός ειδών του γένους
Corydoras
είχε σαν αποτέλεσμα την δύσκολη
ονοματολογική τους ταξινόμηση, έτσι οι συστηματικοί βιολόγοι τα ταξινομούν
πλέον με το λατινικό γράμμα
C
(που δηλώνει το όνομα του γένους
Corydoras)
και έναν αριθμό που αντιστοιχεί σε κάποιο είδος (πχ
C
035 που αντιστοιχεί στο
Corydoras breei).
Callichthys callichthys |
ΒΙΟΛΟΓΙΑ
Τα περισσότερα είδη της οικογένειας των
CALLICHTHYINAE
ζουν, τρέφονται και
αναπαράγονται στο βυθό ή πολύ κοντά στο βυθό και κάποια ελάχιστα είδη στα
μεσόνερα. Εντοπίζουν την τροφή τους με την βοήθεια των
μουστακιών-αισθητήρων που διαθέτουν. Αυτός είναι και ο λόγος που αυτά
τα είδη πρέπει να διατηρούνται σε ενυδρεία με φίνα ποταμίσια ή
χαλαζιακή άμμο, ή λεπτόκοκκο χαλαζιακό χαλίκι με
στρογγυλεμένη επιφάνεια. Τα χοντρά χαλίκια με ακανόνιστη κοφτερή επιφάνεια
και η λάβα δεν πάνε μαζί με αυτά τα «Γατόψαρα». Σε τέτοια υποστρώματα τα
μουστάκια-αισθητήρες είτε καταστρέφονται με αποτέλεσμα τα ψάρια να
πεθάνουν από πείνα, αφού είναι ανίκανα να εντοπίσουν την τροφή τους, ή
πληγώνονται και πάνω στις πληγές δημιουργούνται βακτηριδιακές ή/και
παρασιτικές μολύνσεις που εκτός από τα ψάρια που μολύνθηκαν αρχικά, μπορεί
να μολυνθούν και οι υπόλοιποι κάτοικοι του ενυδρείου. Τα είδη των
Callichthys
callichthys,
Dianema
species
και
Hoplosternum
species
είναι, επί το πλείστον – νυκτόβια. Λόγω
της βενθικής τους ζωής τα είδη είναι ευαίσθητα στις διάφορες
χημικές μεταβολές που συντελούνται στα νέα ενυδρεία στην περιοχή του
υποστρώματος, όπως αναερόβιες διαδικασίες ή υψηλές συγκεντρώσεις νιτρικών
αλάτων (NO3¯).
Καλύτερα λοιπόν να εισάγουμε τα «Γατόψαρα» σε ήδη στρωμένα ενυδρεία, όπου
ο κύκλος του Αζώτου (cycling)
έχει ολοκληρωθεί πλήρως.
corydoras
trilineatus |
corydoras
elegans |
corydoras
nijsseni |
corydoras
melanistius |
Φώτο: Hans Gruber |
ΔΙΑΤΡΟΦΗ
Στους φυσικούς τους βιότοπους, τρέφονται
με βενθικούς οργανισμούς (σκουλήκια, αυγά,
προνύμφες και νύμφες υδρόβιων βενθικών οργανισμών), νεκρή
σάρκα και ύλη που βρίσκουν σκάβοντας το υπόστρωμα. Στην αιχμαλωσία είναι
καλό να τα ταΐζουμε με τροφές με μεγάλη περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες (όχι
ζωικής προέλευσης). Οι ζωντανές τροφές (Daphnia,
Cyclops,
Mosquito larvae,
Artemia
salina,
Microworms,
Glassworms)
είναι ο καλύτερος τρόπος για να τα βάλουμε σε διαδικασία αναπαραγωγής,
ενώ είναι παράλληλα τροφές άριστης ποιότητας για την καθημερινή τους διατροφή.
Δέχονται με ευχαρίστηση κατεψυγμένες τροφές και αρκετά εύκολα
συνηθίζουν και σε ξηρές βυθιζόμενες τροφές όπως ταμπλέτες (tablets)
και μακαρονάκι (pellets).
Όταν τα ταΐζουμε tablets
ή
pellets
πρέπει πάντα να αφήνουμε αυτές τις
τροφές να μουλιάσουν πριν τις ρίξουμε στο ενυδρείο.
ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ
Είναι ψάρια ωοτόκα (γεννούν αυγά) που γεννούν πάνω στο υπόστρωμα,
κοντά σε αυτό ή κάτω από επιφανειακά φυτά. Η εποχή της ωοτοκίας τους στους
φυσικούς τους βιότοπους είναι η εποχή των βροχών, κατά την οποία η χημική
σύσταση των νερών αλλάζει δραματικά και η περιεκτικότητα των νερών σε
ζωντανή τροφή για τα ενήλικα ψάρια και για τα μωρά που θα προκύψουν
αυξάνεται. Στην αιχμαλωσία μπορούμε να τα να αναπαράγουμε μιμούμενοι αυτές
τις συνθήκες.
Τα είδη
Callichthys callichtys
και
Hoplosternum
species, έχουν ενδιαφέρουσα
αναπαραγωγική διαδικασία. Τα αρσενικά αυτών των ειδών φτιάχνουν μία
φωλιά-φούσκα, αποτελούμενη από οργανικούς αφρούς που προέρχονται από
την βλέννα τους, κάτω από επιπλέουσα βλάστηση. Τα θηλυκά εναποθέτουν στις
φωλιές από εκατόν (100) έως πεντακόσια (500)
αυγά (ανάλογα με το είδος και το μέγεθός τους), τα οποία γονιμοποιούν τα
αρσενικά. Τα αρσενικά αναλαμβάνουν και την φύλαξη της φωλιάς, την
προστασία των αυγών αλλά και των μικρών που θα γεννηθούν. Η περίοδος
εκκόλαψης κρατάει τρεις- τέσσερις μέρες (ανάλογα με την θερμοκρασία των
νερών). Οι προνύμφες τους είναι αρκετά μικρές και οι πρώτες τους τροφές
πρέπει να είναι επίσης μικρού μεγέθους (πχ
Microworms,
νεοεκκολαυθήσα
Artemia salina). Αργότερα
μπορούν να ταϊστούν με μεγαλύτερες ζωντανές τροφές (Artemia
salina,
Cyclops,
Dapnia)
και τελικά να «απογαλακτιστούν» με τροφές ξηρής κατάψυξης (
freeze
dried)
ή/και ξηρές τροφές.
Η αναπαραγωγή στα είδη του γένους
Corydoras
έχει επίσης μεγάλο ενδιαφέρον.
Τέσσερα με πέντε, συνήθως, αρσενικά ακολουθούν ένα γόνιμο θηλυκό κάνοντας
έναν είδος χορού με κωμικά πηδήματα. Τα θηλυκά την περίοδο της
αναπαραγωγής είναι αρκετά φουσκωμένα και η διαφορά τους από - τα ούτως ή
άλλως - πλέον μικρόσωμα αρσενικά είναι περισσότερο εμφανής. Ο
ουρογεννετικός τους πόρος είναι αρκετά πρησμένος. Τα αρσενικά πλησιάζουν
τα θηλυκά και σχηματίζουν μαζί τους ένα Ταυ. Πιθανόν τα αρσενικά να
ερεθίζουν τα θηλυκά ακουμπώντας τα στην περιοχή του ουρογεννετικού πόρου
με το κεφάλι και τα μουστάκια τους. Τα θηλυκά γεννούν τα αυγά τους μέσα
στα pelvic fins
που κρατώντας τα ενωμένα
δημιουργούν ένα θύλακα μέσα στον οποίο τα μεταφέρουν ώσπου να βρουν το
κατάλληλο μέρος για να τα αποθέσουν. Αφήνουν τα αυγά τους (100 –
200 ανάλογα με το είδος και το μέγεθος των ψαριών) πάνω στο υπόστρωμα
ή πάνω σε ρίζες και πέτρες, τα αρσενικά τα γονιμοποιούν και έπειτα τα
αφήνουν στην τύχη τους. Για να αναπαραγάγουμε
Corydoras
species
στην αιχμαλωσία, καλύτερα είναι να
διατηρούμε ξεχωριστά τα αρσενικά από τα θηλυκά και αφού τα έχουμε ταΐσει
καλά για μία περίοδο με ζωντανές τροφές, ώστε να αναπτυχθούν καλά
οι γονάδες τους τα βάζουμε στο ίδιο ενυδρείο. Ταΐζουμε συνέχεια με
ζωντανές τροφές και κάνουμε μερικές αλλαγές νερού με νερό πιο
όξινο, πιο μαλακό και κατά έναν με δύο βαθμούς πιο κρύο από το νερό που τα
διατηρούμε. Τα ενυδρεία αναπαραγωγής τους δεν χρειάζεται να είναι μεγάλα,
αρκούν ενυδρεία από 20cm
μήκος μέχρι το πολύ 50cm
μήκος και όγκο από 35 έως
100 λίτρα. Μετά την ωοτοκία πρέπει να απομακρύνουμε τα ενήλικα
ψάρια γιατί υπάρχουν πάρα πολλές πιθανότητες να φάνε τα αυγά τους.
Ταΐζουμε τα νεογέννητα με ζωντανές τροφές (Microworms,
Daphnia,
Cyclops
και
Artemia salina),
αργότερα κατεψυγμένες και «απογαλακτίζουμε» με τροφή σε νιφάδες
(flakes)
που έχουμε τρίψει ώστε να μπορούν τα μωρά να τις φάνε.
Τα πλέον συνηθισμένα είδη του γένους
Corydoras
που συναντάμε σε
community tanks
Ελλήνων ακουαριστών είναι τα
C.
aeneus,
η κανονική και η αλφική (albino
form) μορφή των
C.
paleatus.
|
|
|
corydoras
paleatus
|
corydoras
axelrodi
Φώτο: Werner Krafczyk |
cororydoras
hastatus
Φώτο: Hans Gruber |
Οι περισσότεροι χομπίστες όμως, προτιμούν
λιγότερο γνωστά και διαδεδομένα ή και αρκετά δυσεύρετα και σπανιότερα είδη
όπως τα C.
julii,
C.
melanistius
melanistius,
C.
m.
brevirostrum,
C.
rabauti
(“myersi”),
C.
adolfoi,
C.
melanotaenia,
C.
trilineatus,
C.
barbatus,
C.
reticulatus,
C.
haraldschultzi,
C armatus,
C.
panda,
C.
sterbai,
C.
metae,
C.
evelynae,
C.
eques,
C.
arcuatus,
C.
elegans,
C.
pygmaeus
κ.α. Τα υπόλοιπα είδη (πχ όλα τα
Aspidoras
species
και πολλά από τα
Coridoras
species)
είναι από σπάνια ως ανύπαρκτα στην Ελληνική αγορά και οι τιμές τους συχνά
απαγορευτικές. Παρ’ όλες αυτές τις δυσκολίες, υπάρχουν ακουαρίστες
που ασχολούνται - αφοσιωμένα - με την διατήρηση σπάνιων ειδών της
οικογένειας
CALLICTHYIDAE.
ΧΗΜΕΙΑ ΝΕΡΟΥ
Τα ψάρια των ειδών της οικογένειας
CALLICHTHYIDAE,
ζουν στα νερά της Νότιας Αμερικής. Τα νερά αυτής της περιοχής ποικίλουν
από μέρος σε μέρος. Έτσι έχουμε την λεκάνη του ποταμού Αμαζονίου και τον
Rio Negro,
Orinoco
κλπ με «μαύρα» και «λευκά» νερά, που
καθορίζουν την χημεία του νερού των φυσικών βιότοπων των ειδών της
οικογένειας. Έτσι έχουμε «Γατόψαρα» της οικογένειας
CALLICHTHYIDAE
που ζουν σε πολύ μαλακά (2,0
°dGH)
και πολύ όξινα νερά με χαμηλό
pH
(ακόμα και >6,0), έως πραγματικά ουδέτερα νερά (6,0
°dGH,
pH
7,0 – 7,5) και σε αρκετές
περιπτώσεις κάπως σκληρά (25 °dGH)
και αλκαλικά (pH
8,0). Δεν τους αρέσουν οι πολύ
υψηλές θερμοκρασίες λόγω της βενθικής τους βιολογίας (τα κατώτερα στρώματα
του νερού είναι πιο ψυχρά και έχουν μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε διαλυμένο
Οξυγόνο).
ΔΙΑΦΟΡΑ – ΕΝ ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΙ
Τα είδη «Γατόψαρων» της οικογένειας
CALLICHTHYIDAE
είναι ψάρια κατάλληλα για τα
περισσότερα
community tanks, μιας και το
μέγεθός τους δεν ξεπερνάει τα 18
cm
σε μήκος στα πιο μεγαλόσωμα είδη (Callichthys
callichthys), φτάνει τα
12 cm
στα μέτριου μεγέθους είδη (Hoplosternum
species).
Τα είδη του γένους
Corydoras
είναι γενικά μικρότερα. Τα μικρότερα είδη
δεν ξεπερνούν τα 2 με 2,5
cm
(C.
pygmaeus)
ενώ τα πιο μεγαλόσωμα φτάνουν και τα 12
cm
(C.
barbatus).
Οι καταλληλότεροι συγκάτοικοί τους είναι διάφορα φιλήσυχα είδη με ανάλογα
μεγέθη. Τα μεγαλόσωμα είδη της οικογένειας
CICHLIDAE
της νότιας Αμερικής (Astronotus
ocellatus,
Amphilophus
species,
Heros severus,
τα μεγαλόσωμα είδη του γένους
Crenicichla
species
και ίσως τα
Uaru amphiacanthoides)
δεν υπάγονται στα συμβατά τους είδη. Τα ασιατικά βενθικά είδη του γένους
Botia
είναι επίσης ασύμβατα μιας και θα
ανταγωνίζονται για τα ίδια είδη τροφής. Η χρησιμότητά τους ως
«σκουπιδιάρηδες» και
scavengers,
η χαριτωμένη και κωμική ομαδική τους συμπεριφορά (ποτέ δεν πρέπει να
διατηρούμε ομάδες μικρότερες των 6 – 8 ατόμων) τα έχει κάνει
must
των
community tanks.
συνέχεια |