Άλλα «Γατόψαρα» που κερδίζουν επάξια τον ίδιο τίτλο είναι είδη των οικογενειών PIMELODIDAE (πχ Phractocephalus hemiliopterus με τελικό μέγεθος αρκετά πάνω από ένα μέτρο), SILURIDAE όπως είδη του γένους Acipencer - οι γνωστοί μας Οξύρρυγχοι - που εκτός από την βαρβαρότητα που συνήθως υπόκεινται τα θηλυκά για να τους αφαιρέσουν τα αβγά με τα οποία γίνεται το χαβιάρι (τα ανοίγουν ζωντανά, αφαιρούν τα αβγά τους και έπειτα τα ξαναράβουν και τα πετάνε στο νερό) - κάποιοι «έξυπνοι» τα πωλούν σαν ψάρια ενυδρείου. Τέτοια δείγματα βέβαια είναι παράνομα, αφού έχουν ψαρευτεί άγρια, ή έχουν εξαχθεί χωρίς καμία άδεια από τις χώρες καταγωγής τους. Δυστυχώς στην Ελλάδα κυκλοφορούν – σπανιότατα ευτυχώς - άτομα του είδους Acipenser ruthenus, προερχόμενα από χώρες της Β.Α. Ευρώπης (πχ Πολωνία) - τα οποία συνήθως πεθαίνουν στα ενυδρεία μιας και οι θερμοκρασίες πάνω από τους 22°C και οι μικροί χώροι, κάνουν συνθήκες εντελώς ακατάλληλες γι’ αυτά τα ψάρια. Τα ψάρια του γένους Acipencer συγκεκριμένα (που κυκλοφορούν, ευτυχώς δειλά, στο χώρο από ασυνείδητους) είναι ζώα που ζουν περίπου εκατό χρόνια φτάνουν τα 3,3 m και μπορεί να ζυγίζουν πολλές δεκάδες κιλά. Το είδος Silurus aristoteles – πολύ πιθανό να αποτελεί ξεχωριστό και ενδημικό υποείδος της βόρειας Ελλάδας. Πολλά από αυτά είναι προστατευόμενα είδη. Κάποια από τα μεγαλόσωμα μέλη της οικογένειας CLARIIDAE παίρνουν το αίμα τους πίσω, καταβροχθίζοντας όλους τους συγκατοίκους τους, αλλά καταδικάζονται και αυτά να ζουν σε μικρούς χώρους, ενώ στο φυσικό τους περιβάλλον οι συγκάτοικοί τους είναι κροκόδειλοι και ιπποπόταμοι (για να καταλάβουμε σε πόσο μεγάλους χώρους ζουν). Χαρακτηριστικό παράδειγμα, το συνηθισμένο είδος σε ενυδρεία Clarias batrachus που ξεπερνά το ένα μέτρο μήκους.  

Ενδιαφέροντα είδη είναι τα είδη της οικογένειας SCHILBEIDAE. Πολλά είναι ενδημικά της λίμνης Victoria της νοτιοανατολικής Αφρικής (πχ Pareutropius buffei, Schilbe intermedius) και είναι καλή επιλογή για community ενυδρεία με κιχλίδες της λίμνης, εφ’ όσον τα κρατάμε σε μικρές ομάδες αφού είναι κοπαδιαστά ψάρια. Τα μικρόσωμα Ασιατικά (πχ Κryptopterus bicirrhis) είδη είναι ενδιαφέρουσα πρόταση για community ενυδρεία με φιλήσυχα ψάρια.

Τα είδη της οικογένειας MALAPTERURIDAE δεν συνιστούνται για community ενυδρεία, λόγω του ρεύματος που παράγουν και λόγω των νυκτόβιων θηρευτικών δραστηριοτήτων τους. Τα είδη των οικογενειών ASPERINIDAE της νότιας Αμερικής και BAGRIDAE της Αφρικής (Auchenoglanis species) και της Ασίας, CHACIDAE, ICTALURIDAE και TRICHOMYCTERIDAE σπάνια εμφανίζονται σε ενυδρεία στην Ελλάδα. Εμφανίζονται συνήθως εντελώς τυχαία αφού συλλέγονται κατά λάθος μαζί με άλλα εμπορικά είδη. Πωλούνται δύσκολα και δεν παρουσιάζουν εμπορική αξία. Καλό είναι να ψάχνουμε καλά μέσα σε διάφορα ενυδρεία με γατόψαρα γιατί τυχαία μπορεί να βρούμε σπάνια ή πολύ ιδιαίτερα είδη.

Πιν. 2

Τα «Γατόψαρα» είναι αφ’ ενός αναγκαίο να διατηρούνται σε community tanks, αλλά προσθέτουν με την ιδιαιτερότητά τους σε όλα τα ενυδρεία. Κάποια είδη καλύτερα να διατηρούνται σε species tanks ή να μην διατηρούνται καθόλου στην αιχμαλωσία εάν δεν είναι δυνατόν ή εύκολο να τους προσφέρουμε συνθήκες αρκετά κοντινές με εκείνες του φυσικού τους περιβάλλοντος (διατροφή, χημεία νερού) και κατάλληλο aquascaping. Τα περισσότερα είδη φέρουν νευροτοξικό δηλητήριο στα ραχιαία και/ή θωρακικά τους κόκαλα-αγκάθια (πχ Heteropneustes fossilis). Σε περίπτωση που κάποιος δεχτεί – από κακό handling – τρύπημα, καλό είναι να βάλει το μέρος του σώματός του που πληγώθηκε σε όσο πιο καυτό νερό μπορεί να αντέξει, για όση περισσότερη ώρα μπορεί, να παραμείνει ήρεμος και να επιδέσει ελαφρά πιο ψηλά ώστε να φρενάρει την εξάπλωση του δηλητηρίου και ίσως – εάν ο πόνος είναι ισχυρός - να πάρει και μία ασπιρίνη. Πριν πανικοβληθούμε βέβαια καλό είναι να δούμε εάν δημιουργείται πρήξιμο, αφού στις περισσότερες περιπτώσεις τα αποτελέσματα μιας τέτοιας «στενής επαφής» δεν είναι ισχυρότερα από εκείνα της ανάλογης επαφής με μέλισσες ή σφήκες. Οι έχοντες αλλεργία σε δείγματα ζώων, βέβαια, καλό είναι να δουν γιατρό. Το πιο ελαφρύ δηλητήριο φαίνεται να το διαθέτουν τα Corydoras spp. ενώ το δυνατότερο το Auchenoglanis occidentalis (από προσωπικές εμπειρίες).

References:

► Aquarium Atlas – Hans Baensch, Τόμοι I,II,III

► Aqualog – CORYDORAS

► Aqualog – LORICARIIDAE, All L numbers 

► STERBA – Encyclopaedia of all fishes

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

Αλφικός, -ική, -ικό (επιθ.) = αυτός που υπολείπεται σε μελανίνη και είναι εξ’ αιτίας αυτής της έλλειψης λευκός με κόκκινες ίριδες ματιών (albino form). Αντίθετα μελανιστικός (melanistic form)είναι αυτός που έχει περίσσια μελανίνης. Η ξανθική μορφή (xanthic form) είναι η ενδιάμεση μορφή και σίγουρα δεν είναι αλφική αφού τα άτομα με ξανθισμό δεν διαθέτουν κόκκινες ίριδες ή τόσο λευκό χρώμα.

Aquascape (aquascaping) = υδρόβιο περιβάλλον, διαμόρφωση περιβάλλοντος ενυδρείων.

Artemia salina = Αρτέμια ή Brine shrimp, μικροσκοπική γαρίδα που ζει σε πολύ αλκαλικά νερά. Η ευκολία της «καλλιέργειάς» της την κάνει αναντικατάστατη ζωντανή τροφή για νεογέννητα ψάρια.

Aufwuchs = το σύνολο των μικροσκοπικών φυτικών και ζωικών οργανισμών, βιομάζα.

Βενθικός, -ική , ικό (επίθ.) = το σχετιζόμενο με το βένθος (= βυθός, πυθμένας).

Bogwood, mopani = κομμάτια ξύλου από υδρόβια ή υδρόφιλα δέντρα, κατάλληλα επεξεργασμένο για χρήση σε ενυδρεία. Βουλιάζει εύκολα λόγω της πυκνής μάζας του και εμπλουτίζει το νερό με τανικά και χουμικά οξέα, χρωματίζοντάς το ελαφρά καφετί.

Breeding tank = ενυδρείο διαμορφωμένο κατάλληλα για αναπαραγωγή.

Bubble nest = φωλιές από φυσαλίδες αέρα που κατασκευάζουν στην επιφάνεια του νερού με την βοήθεια επιπλεόντων φυτών κάποια είδη ψαριών (πχ BELONDIDAE).

Catfishes = γατόψαρα.

Community tank = ενυδρείο που διατηρούμε συμβατά μεταξύ τους ψάρια ή συμβατές ομάδες ψαριών.

Γονάδες = οι χώροι με το γενετικό υλικό (σπέρμα, ωάρια).

Cycling = η διαδικασία κατά την οποία ωριμάζει το νερό και τα φίλτρα ενός ενυδρείου σε σχέση με την διαχείριση του Αζώτου.

Freeze dried = ξηρή κατάψυξη. Τεχνική μακρόχρονης διατήρησης τροφών.

Μεγάλη κατακρημνησιγεννής κοιλάδα = κοιλάδα χαμηλότερα από το υπόλοιπο ανάγλυφο στην νοτιοανατολική Αφρική. Σ’ αυτήν υπάρχουν οι λίμνες Victoria, Tanganyika, Malawi (από Βορά προς Νότο).

Mouthbreeding = διαδικασία κατά την οποία τα γονιμοποιημένα ωάρια των ψαριών διατηρούνται μέσα στο στόμα των θηλυκών ή αρσενικών ή και των δύο φύλων ψαριών (αναλόγως των ειδών), ώσπου να μεταμορφωθούν και να καταναλώσουν το λεκιθικό σάκο τους. Ελευθερώνονται από τους γονείς τους όταν πλέον είναι ικανά να τραφούν και να προστατευτούν εντελώς μόνα τους.

Mosquito larvae (larva – larvae ουσιαστικό α’ κλίση, λατινικά = νύμφη) = νύμφες (μωρά) κουνουπιών.

Origin tank = ενυδρείο που διατηρούμε είδη ή ομάδες ψαριών από ίδιες περιοχές (πχ Ν.Α. Ασία) με περίπου τις ίδιες απαιτήσεις ως προς το φυσικό τους περιβάλλον (χημεία νερού, τοπίο).

Οστεϊχθύες = ψάρια που ο σκελετός τους αποτελείται από κόκαλα και όχι από χόνδρινες πλάκες ή χόνδρους όπως στους Χονδριχθύες.

Pellets = ξηρά ζωοτροφή σε μορφή κυλίνδρων σαν μακαρονάκι.

Pelvic fins = τα διπλά πτερύγια στην ουρογεννητική περιοχή των ψαριών.

Scavenger = πτωματοφάγος.

Species – speciei (ονομαστική – γενική, ουσιαστικό ε’ κλίση, λατινικά) = το είδος.

Species tank = ενυδρείο που διατηρούμε μόνο ένα συγκεκριμένο είδος ή είδη με ακριβώς ίδιες απαιτήσεις (διατροφή, συμπεριφορά).

Wild caught = άγριο άτομο που αιχμαλωτίστηκε από το φυσικό του περιβάλλον. Αντίθετα captive brood (= γεννημένος σε συνθήκες αιχμαλωσίας).