gikydor

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΜΠΟΝΣΑΙ ΕΝΥΔΡΕΙΑ ΕΜΕΙΣ... ΛΙΜΝΗ


ΕΝΥΔΡΕΙΑ

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ ΕΝΥΔΡΕΙΩΝ

BONSAI

Η ΛΙΜΝΗ ΜΑΣ

ΕΡΠΕΤΑ

ΔΙΑΦΟΡΑ

ΤΕΧΝΗ

 

 

Λιβελλούλες

(Τάξη: Odonata)

 

Από τις αρχές Μάη άρχισαν να επισκέπτονται την λίμνη μας οι πρώτες λιβελλούλες. Δεν είναι περίεργο το γεγονός, αφού μπορούν να πετούν σε μεγάλες αποστάσεις με μια ταχύτητα που μπορεί να φτάσει τα 40 Km/h. Συνήθως έρχονται ψάχνοντας νερό για να αφήσουν τα αυγά τους. Κάποιες όμως ψάχνουν και μέρος για να ζευγαρώσουν. Τέτοια περίπτωση είναι και μια αρσενική Libellula depressa που από την στιγμή που πρωτοφάνηκε εγκαταστάθηκε εδώ. Η συμπεριφορά της είναι χαρακτηριστική εντόμου που προστατεύει την περιοχή του. Όταν έρχονται άλλες αρσενικές φροντίζει να τις απομακρύνει, και αυτό δεν είναι εύκολο πάντα αφού χρειάζεται να αποδείξει ότι έχει την δύναμη να διεκδικήσει τον χώρο της. Όταν εμφανίζεται  κάποια θηλυκή, ζευγαρώνει μαζί της κατά την διάρκεια της πτήσης και μετά αυτή αποθέτει τα αυγά της στο νερό. Αυτό το είδος αποθέτει τα αυγά πετώντας και με απότομες επαναλαμβανόμενες κινήσεις φροντίζει και αφήνει τα αυγά σε φυτά που επιπλέουν ή σε σημεία που οι βράχοι έρχονται σε επαφή με το νερό. Η εποχή της αναπαραγωγής της είναι συνήθως την άνοιξη μέχρι τις αρχές του καλοκαιριού.

 

Libellula depressa Θηλυκή

Θηλυκή Libellula depressa την στιγμή που αφήνει αυγά πάνω σε Lemna minor.

Libellula depressa Αρσενική

Αρσενική Libellula depressa, είδος που ανήκει στα Anisoptera.

 

 Ένα άλλο είδος που κατάφερα να φωτογραφήσω (αυτή είναι μια Anax imperator) έχει άλλη τακτική. Κάθεται πάνω σε ένα φυτό και με την κοιλιά μέσα στο νερό μοιάζει να βάζει τα αυγά μέσα στον μαλακό κορμό του. Αυτός ο τρόπος απόθεσης αυγών λέγεται ενδοφυτικός. Άλλα είδη αφήνουν τα αυγά τους πάνω σε φυτά και ο τρόπος αυτός λέγεται εξωφυτικός. Μερικά είδη αποθέτουν τα αυγά μέσα στην λάσπη.

Anax imperator

Anax imperator (Ανισόπτερα) κατά την στιγμή που αφήνει τα αυγά μέσα στο φυτό Typha latifolia
.

Η Τάξη Odonata, στην οποία ανήκουν οι λιβελλούλες χωρίζεται σε 3 υποτάξεις:

Τα ανισοζυγόπτερα (Anisozygoptera) που σήμερα έχουν περιοριστεί σε μόνο μια οικογένεια (Epiophlebia) που ζει στην Ιαπωνία, τα Ζυγόπτερα (Zygoptera) ή μικρές λιβελλούλες με μήκος μέχρι 40 mm, και τα Ανισόπτερα (Anisoptera), ή μεγάλες λιβελλούλες με μήκος από 40 mm μέχρι και 80 mm. Η διαφορά των δυο τελευταίων υποτάξεων είναι αρχικά η διαφορά μεγέθους, αλλά και τα φτερά τους. Τα Ζυγόπτερα όταν δεν πετούν κρατούν τα φτερά τους μαζεμένα πάνω στο σώμα, ενώ τα Ανισόπτερα τα κρατούν ανοιχτά, όπως και όταν πετούν. Η άλλη διαφορά είναι ότι τα δυο ζευγάρια φτερών στα Ζυγόπτερα είναι ίδιου μεγέθους, ενώ στα Ανισόπτερα το ένα ζευγάρι (το πίσω) είναι λίγο πιο μεγάλο από το άλλο. Άλλη διαφορά είναι το μέγεθος. Τα Ανισότερα είναι πιο μεγάλα από τα Ζυγόπτερα. Τέλος τα μάτια των Ζυγόπτερων είναι τοποθετημένα δεξιά και αριστερά από το κεφάλι, ενώ στα Ανισότερα τα μάτια είναι μάλλον προς το μπροστινό μέρος του κεφαλιού.

Τα φτερά τους μπορούν να τα κινούν ανεξάρτητα το ένα από το άλλο και αυτό τους δίνει την δυνατότητα να στέκονται στον αέρα, ακόμα και να πετούν προς τα πίσω. Η συχνότητα που τα κινούν είναι τέτοια που τα κάνει αθόρυβα για το ανθρώπινο αυτί.

Υπάρχουν πάνω από 3.700 είδη σε όλο τον κόσμο και περίπου 100 είδη στην Ευρώπη. Το μέγεθος τους έχει μεγάλες διαφορές. Υπάρχουν λιβελλούλες με άνοιγμα φτερών από 25 mm μέχρι 14 cm!!! Πρόκειται για έντομο που έρχεται από τους προϊστορικούς χρόνους και τότε υπήρχαν λιβελλούλες με άνοιγμα φτερών μέχρι και 70 cm.

Αυγά Libellula depressa

Τα τέλεια έντομα τρέφονται από άλλα έντομα πιο μικρά, όπως μύγες κουνούπια κλπ. Έχουν την ικανότητα να βλέπουν το υποψήφιο θύμα τους από μακριά, έως και 30 - 40 μέτρα. Συνήθως τα συλλαμβάνουν στον αέρα, αλλά και μερικές φορές τρώνε και έντομα που βρίσκονται πάνω σε φυτά, όπως είναι η μελίγκρα. Κάποιες φορές τα θηλυκά άτομα, επειδή χρειάζονται πολλή τροφή για να παράγουν τα αυγά, φτάνουν στο σημείο να φέρονται κανιβαλικά. Τρώνε δηλαδή άλλες λιβελλούλες.

Ischnura elegans

 

Ischnura elegans

Είδη Ischnura elegans που ανήκουν στα Zygoptera.

Το ίδιο επιθετικές στην συλλογή τροφής είναι και οι λάρβες της λιβελλούλας. Αυτές ζουν μέσα στο νερό και τρέφονται με υδρόβιους οργανισμούς, ακόμα και με μικρά ψάρια. Σε περιόδους έλλειψης τροφής μπορεί να τρώει η μια τη άλλη γιατί είναι αχόρταγες!! Η διάρκεια που μένουν οι λάρβες μέσα στο νερό μέχρι να γίνουν τέλεια έντομα εξαρτάται από το είδος αλλά και από το κλίμα, την θερμοκρασία κλπ. Υπάρχουν είδη που μετά από 2-3 μήνες οι λάρβες μεταμορφώνονται σε τέλεια έντομα, αλλά και άλλα είδη που χρειάζονται 2-3 χρόνια. Ένα είδος, η Epiophlebia superstes χρειάζεται να περάσουν 8 χρόνια για να γίνει η μεταμόρφωση!!!

Σε είδη που γεννούν τα αυγά τους πριν από το Φθινόπωρο, η εκκόλαψη γίνεται μέσα σε δυο μέχρι πέντε εβδομάδες. Άλλα είδη που γεννούν αργότερα η εκκόλαψη γίνεται την επόμενη Άνοιξη. Οι λάρβες αρχικά είναι πάρα πολύ μικρές και μοιάζουν περισσότερο με μικρά σκουλήκια. Πολύ σύντομα αποκτούν δέρμα (εξωσκελετό, όπως όλα τα έντομα) και το μήκος τους είναι μέχρι 2 mm. Κατά την διάρκεια της εξέλιξής τους, πρέπει να αλλάξουν δέρμα (αφού ο εξωσκελετός δεν μεγαλώνει) μέχρι 11 φορές και έτσι γίνονται όλο και πιο μεγάλες, ενώ παράλληλα αρχίζουν και δημιουργούνται τα φτερά τους. Ιδιαίτερα στα αρχικά σταδία, οι λάρβες γίνονται λεία άλλων μεγαλύτερων λαρβών λιβελλούλας, λαρβών υδρόβιων σκαθαριών και φυσικά ψαριών. Όταν είναι στα τελευταία στάδια τρέφονται με μικρότερες λάρβες και μικρά ψάρια.

Τα τέλεια έντομα ζουν μόνο μερικές εβδομάδες. Μπορεί να ζήσουν μέχρι 7-8 βδομάδες, αλλά συνήθως ζουν μόνο 14 μέρες. Τον χειμώνα τα πιο πολλά είδη είναι λάρβες μέσα στο νερό, εκτός από ελάχιστα είδη που σαν τέλεια έντομα πέφτουν σε ένα είδος χειμερίας νάρκης και αυτά τα είδη ζουν μέχρι και ένα χρόνο.

Οι λιβελλούλες δεν είναι επικίνδυνες για τον άνθρωπο γιατί δεν τσιμπούν όπως κάποια άλλα έντομα, και συνήθως δεν έχουν την συνήθεια να κάθονται πάνω σε ανθρώπους. Σε πολλούς δίνουν την εντύπωση ότι είναι μεγάλα κουνούπια και αυτό τους κάνει να τις αντιμετωπίζουν με υποψία ή φόβο. Υπάρχουν πολλά είδη με πολύ εντυπωσιακά χρώματα και είναι υπό προστασία γιατί πολλά είδη έχουν σχεδόν εξαφανιστεί, αφού τα τελευταία χρόνια έχουν λιγοστέψει οι υγροί βιότοποι και άρα ο ζωτικός τους χώρος.

συνέχεια

 
 





• ΠΙΣΩ • ΠΑΝΩ • ΕΜΠΡΟΣ •

 ΕΙΣΑΓΩΓΗ  ▪  ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ LINKS

2001 -  2016

Απαγορεύεται αναδημοσίευση των άρθρων ή μέρος αυτών, χωρίς την άδεια του ΓΗ & ΥΔΩΡ