Αν κάνετε μια βόλτα σε κάποια περιοχή που υπάρχουν μόνιμα νερά, αλλά χωρίς δυνατή ροή, σίγουρα θα δείτε κάποια μικρά ψαράκια να κολυμπούν σε σημεία με πολύ μικρό βάθος. Στο μεγαλύτερο ποσοστό τους θα είναι  τα κουνουπόψαρα, Gambusia affinis.

Τα Gambusia affinis ανήκουν στην οικογένεια Poeciliidae, δηλαδή στα ζωοτόκα κυπρινοειδή όπου ανήκουν και κάποια γνωστά είδη που βάζουμε στα ενυδρεία μας όπως τα Guppies, οι ξιφοφόροι, τα Platys κλπ.

Κατάγονται από την κεντρική Αμερική και τις νότιες πολιτείες των ΗΠΑ, αλλά από τον προηγούμενο αιώνα έχουν χρησιμοποιηθεί σε πολλές χώρες για την βιολογική αντιμετώπιση και έλεγχο των κουνουπιών. Τοποθετούνται σε υδάτινες μάζες οι οποίες έχει διαπιστωθεί ότι αποτελούν πηγές παραγωγής κουνουπιών.
Το είδος αυτό εισήχθηκε στη Κρήτη κατά το 1937 από την Επιθεώρηση Καταπολέµησης της Ελονοσίας που είχε δηµιουργηθεί από την Υγειονοµική Σχολή των Αθηνών. Γι ‘αυτό τον λόγο κατασκευάστηκαν σε 3 πόλεις της Κρήτης (Χανιά, Ρέθυµνο και Ηράκλειο) ειδικές δεξαμενές (τεχνητά ενυδρεία, όπως ονομάστηκαν) για την διατήρηση πληθυσµών G. affinis και την συνεχή διασπορά τους σε περιοχές µε τέλµατα και τενάγη, όπου ενδηµούσαν οι ανωφελείς κώνωπες. Στη περιοχή της πόλης του Ηρακλείου εµπλουτισµοί έγιναν στις δυτικές περιοχές Γιόφυρου, Γαζανού και Ξηροπόταµου και τις ανατολικές Καρτερού και πιθανά του Αποσελέµη καθ’ όλη την περίοδο από 1937-45 καθώς και στην ευρύτερη περιοχή εκβολών Γεροπόταµου Τυµπακίου (1943-5). Στη περιοχή των Χανίων εµπλουτισµοί έγιναν σίγουρα στο τέλµα της Αγιάς και στη Λίµνη Κουρνά, πληθυσµοί οι οποίοι ακόµη και σήµερα υπάρχουν (Τίγκιλης 1999, 2000, 2001).

Είναι κατεξοχήν προνυμφοφάγα ψάρια που συνήθως προτιμούν να ζουν σε ζεστά, καθαρά και ρηχά νερά. Με δεδομένη όμως την πολύ μεγάλη προσαρμοστικότητά τους στην θερμοκρασία του νερού και την αλατότητα, έχουν αποδειχθεί καταπληκτικοί θηρευτές προνυμφών κουνουπιών ακόμα και σε νερά που δεν είναι ανάλογα των προτιμήσεων τους. Το πόσες προνύμφες κουνουπιών μπορεί να καταναλώσει ένα κουνουπόψαρο την ημέρα, εξαρτάται από το μέγεθός του (από 100 έως 1000 προνύμφες σε 24 ώρες). Έχουν καταλάβει πολλά υδάτινα συστήματα στην Αυστραλία, την νοτιοανατολική Ασία και σε όλες τις χώρες που βρέχονται από την Μεσόγειο. Όπως πολλά άλλα ζωοτόκα της οικογένειας Poeciliidae αντέχουν σε νερά με μεγάλη σκληρότητα, αλλά και σε νερά υφάλμυρα. Αυτό τα κάνει να επιβιώνουν σε πολλές περιοχές ανεξάρτητα με την σύνθεση του νερού. Τα έχουμε δει να κολυμπούν σε γλυκά νερά σε ποτάμι, αλλά και δίπλα σε θαλασσινά ψάρια σε υφάλμυρα νερά, με την ίδια άνεση και τους ίδιους μεγάλους αριθμούς συγκέντρωσης!!

Την τροφή του, αποτελούν εκτός από τις προνύμφες εντόμων, και καρκινοειδή, ζωοπλαγκτόν και φύκη. Δεν διστάζουν όμως να επιτεθούν και σε μικρά ψαράκια άλλων ειδών με συνέπεια να έχουν προκαλέσει πρόβλημα στην επιβίωση ενδημικών ειδών, όπως είναι τα Aphanius fasciatus και τα Valencia letourneuxi στα υδάτινα συστήματα της δικής μας περιοχής. Παράλληλα λειτουργούν ανταγωνιστικά στο θέμα της τροφής, αλλά και πολλαπλασιάζονται με γοργούς ρυθμούς και καταλαμβάνουν ζωτικό χώρο των ενδημικών ειδών.

Αρσενικό, με ορατό το ιδιαίτερα μεγάλο γονοπόδιο του.

Όπως αναφέρω πιο πάνω τα Gambusia affinis είναι ζωοτόκα. Μία γέννα μπορεί να δώσει από 50-300 νεαρά άτομα που ξεκινούν αμέσως να κολυμπούν και να τρέφονται. Αναπαράγονται κυρίως το καλοκαίρι και δίνουν 3-4 γενεές κάθε 3-6 εβδομάδες ανάλογα με τις περιβαλλοντικές συνθήκες. Αν τα κρατήσουμε σε ενυδρείο δεν έχουν πολλές απαιτήσεις. Δεν χρειάζεται να χρησιμοποιούμε θερμαντικό στοιχείο τον χειμώνα και από τροφές, μπορούμε να τους δίνουμε τα πάντα. Αναπαραγωγή είναι δύσκολο να έχουμε σε ενυδρείο, όχι γιατί δεν θα γεννούν, αλλά ακόμα και σε πυκνοφυτεμένο ενυδρείο είναι πολύ δύσκολο γα ξεφύγουν κάποια μικρά από τα ενήλικα άτομα. Ανάλογα από που τα έχουμε πιάσει, μπορεί να χρειαστεί να προσθέτουμε αλάτι στο νερό, αλλά και σε κάθε περίπτωση είναι θετική η χρήση του. Αρκεί μια κουταλιά αλάτι στα 10 λίτρα νερού.

Είναι ιδανικά ψάρια για εξωτερικούς χώρους, αν θέλουμε να έχουμε μια λίμνη μόνο με ψάρια. Φροντίζουν και πολλαπλασιάζονται τόσο, που δύσκολα μπορούν να επιβιώσουν σε λίμνη άλλοι ζωντανοί οργανισμοί. Σίγουρα όμως είναι η πιο καλή λύση, για να μην έχουμε το καλοκαίρι επισκέψεις κουνουπιών, τουλάχιστον από την δική μας λίμνη!!!