Όλα ξεκίνησαν πριν 30 χρόνια. Ήμουν 12 ετών...
Οι γονείς μου νοίκιαζαν τότε ένα σπίτι σε ένα χωριουδάκι κοντά στην Φρανκφούρτη της Δυτικής Γερμανίας. Ο γερμανός σπιτονοικοκύρης μας είχε ένα τριώροφο σπίτι διαμορφωμένο με μια εσωτερική σκάλα. Ανεβαίνοντας την σκάλα αυτή έβλεπες σε όλο της το μήκος ενυδρεία με κάθε λογής ψάρια μέσα. Μερικά από αυτά ήταν πιασμένα από μια γειτονική λίμνη η οποία ήταν πολύ καλά κρυμμένη πίσω από το δάσος.
Σίγουρα υπήρχαν και πολλά αγορασμένα γιατί είχε και θαλασσινά ψάρια σε μερικά ενυδρεία. Φυσιολάτρης μαζί με τον γιο του εξαφανιζόταν τα σαββατοκύριακα και επέστρεφε με ψάρια. Φαντάζομαι έπειτα από τόσα χρόνια πως ο εν λόγω Γερμανός θα πρέπει να είχε επέμβει λίγο στο οικοσύστημα της λίμνης, ρίχνοντας ψάρια μέσα. Θα πρέπει να φιλοξενούσε πάνω από 12 ενυδρεία στο σπίτι του και η ποικιλία ψαριών ήταν απίστευτη.
Αυτή η εικόνα μου έχει μείνει από παιδί.
 

Παρόλο που μεγάλωνα και το ένα χόμπι διαδεχόταν το άλλο, δεν αποφάσιζα να κάνω το όνειρο μου πραγματικότητα.
Μέχρι πριν 13 χρόνια, που μια φίλη αποφάσισε να φύγει στο εξωτερικό. Το ενυδρείο της, μόλις 50 λίτρων με φιλοξενούμενο ένα μονομάχο, ζητούσε καινούργιο ιδιοκτήτη να το φροντίζει με στοργή, αγάπη και προδέρμ. Έμενα τότε σε μικρό σπίτι και ο χώρος ήταν πολύτιμος. Είπα «δεν βαριέσαι ας πάρω το ζωντανό».

Οι γνώσεις μου ανύπαρκτες. Το τάιζα κιμά και νιφάδες και έδειχνε ευτυχισμένο. Όμως σκέφτηκα πως «μόνος ούτε στην φυλακή». Και έτσι αποφάσισα να πάρω μερικά ψαράκια για να έχει συντροφιά. Στην αρχή μερικά τιγράκια, μετά λίγα guppy’s. Αυτό το μικρό ενυδρείο με ΟΛΑ του τα προβλήματα έμελλε να κρατήσει για δύο χρόνια. Μετά βρέθηκα σε καινούργιο σπίτι, μεγαλύτερο, και έτσι αποφάσισα πως η εμπειρία μου ήταν αρκετή για να φτιάξω ένα μεγαλύτερο ενυδρείο. Κούνια που με κούναγε...

Οι πληροφορίες γύρω από ψάρια και ενυδρεία μέχρι τότε ήταν σχεδόν ανύπαρκτες. Μέχρι που έκαναν την "εμφάνισή" τους τα windows 95 και το internet. Μάζευα συγκεχυμένες και διάσπαρτες πληροφορίες από την παγκόσμια βιβλιοθήκη.  Ευτυχώς τα χέρια μου πιάνουν πολύ καλά και έτσι αποφάσισα να κάνω μόνος μου το ενυδρείο.

Και γενηθήτω το 300άρι!!!
Ωραία, έγινε το ενυδρείο. Και καπάκι? Τι καπάκι βάζουμε? Ας "κλέψουμε" καμιά ιδέα... Αλουμινένιο προφίλ για πλαίσιο και ανοδιομένο φύλλο αλουμινίου «στραντζαρισμένο» για επικάλυψη. Ήμουνα πολύ περήφανος για το κατασκεύασμα μου. Έβλεπα το ενυδρείο της Eheim και έλεγα μέσα μου «τύφλα να έχουν οι Γιαπωνέζοι αντιγραφείς»!!!

Φίλτρο χμμμμ. Εδώ είμαστε..... Και γιατί να μην κάνουν τα φίλτρα που βάζουν στις υδρεύσεις? Το τι σημαίνει βιολογικό φίλτρο δεν είχα ιδέα μέχρι τότε. Είχα ένα μεγάλο φίλτρο ύδρευσης και είπα να προσθέσω και χύμα ενεργό άνθρακα γιατί γνώριζα πως σκοτώνει τα μικρόβια. Σημειώνω πως είχα και φίλτρο βυθού χωρίς να γνωρίζω ότι υπήρχαν αποικίες ωφελίμων βακτηριδίων εκεί. (Τότε πίστευα πως λειτουργούσε καθαρά μηχανικά).

Και τώρα τι ψάρια βάζουμε μέσα? Μα φυσικά ψαράκια, που από την εμπειρία μου άντεχαν τις κακουχίες και αναπαράγονταν εύκολα. Guppy λοιπόν.

Έλεγα τότε: «Και τι έγινε αν ψοφούσαν μερικά από αυτά;». Θα πολλαπλασιάζονταν και θα ζούσαν όσα άντεχαν. Για καλή μου τύχη το φίλτρο δούλευε σωστά. Μέρα με την μέρα ανακάλυπτα τα λάθη που έκανα. Κι όσο μάθαινα από τα λάθη μου άλλο τόσο σιχτίριζα τον εαυτό μου για τις ελλιπείς μου γνώσεις, έπειτα από τόσα χρόνια ενασχόλησης μου με το χόμπι αυτό. Ξεκίνησα με μια δωδεκάδα guppy και στο τέλος έφθασα να έχω πάνω κάτω στα χίλια πεντακόσια ψαράκια. Με είχαν συνεπάρει. Μαζί με το 300άρι ενυδρείο είχε γεμίσει και ο τόπος με μικρά δοχειάκια και το παροπλισμένο παλιό μου καλό 50άρι. Μου είχε δημιουργηθεί το πάθος να κάνω διασταυρώσεις από αυτά τα όμορφα ψαράκια.

Άλλες πετύχαιναν άλλες όχι. Όμως ο πληθυσμός είχε αυξηθεί τόσο που αποφάσισα να βρω δραστικές λύσεις μείωσης του. Εύκολο! Όποτε ερχόταν κάποιος φίλος επίσκεψη έπρεπε να κάνει και μια βόλτα με την απόχη από το ενυδρείο μου. Μερικά ψαράκια έκαναν δρομολόγια στην δουλειά μου. Και εκεί υπήρχαν φιλόζωοι.

Και μετά... ήρθαν και τα Χριστούγεννα. Ίσως από τα χειρότερα της ζωής μου. Το ενυδρείο βρισκόταν στο υπόγειο μια και έπρεπε να γίνει κάποια διαρρύθμιση στο σπίτι. Καινούργιο επιπλάκι για το ενυδρείο, ντουβαράκι χώρισμα από υαλότουβλα κλπ κλπ. Είχα δυο μέρες να δω τα ψαράκια μου...

Κατεβαίνω ένα απογευματάκι να ταΐσω και να χαζέψω με τα ψαράκια μου και........ο Όλεθρος. Όλα τα ψαράκια στην επιφάνεια νεκρά!!!! Το σοκ ήταν μεγάλο....... Παρόλη την άσχημη ψυχολογική μου κατάσταση έκανα μια προσπάθεια να καταλάβω πως είχε γίνει αυτό το ατύχημα. Έπειτα από αρκετή έρευνα κατέληξα στο συμπέρασμα πως είχε γίνει από ανθρώπινο χέρι. Δεν θα καθίσω να το αναλύσω μια και ήμουνα πέρα για πέρα πεπεισμένος...
 

Πέρασε ένας χρόνος σχεδόν χωρίς να θέλω να δω ψάρια. Το ντουλαπάκι όμως ήταν εκεί και περίμενε άδειο.
Με προκαλούσε!! Όπως η ζωή συνεχίζεται, έτσι αποφάσισα να κάνω και εγώ μία καινούργια αρχή. Στην αρχή δειλά δειλά. Μετά... ήρθε και η ώρα του βιολογικού φίλτρου. Εσωτερικά χωρίσματα λοιπόν στο ήδη υπάρχον ενυδρείο. Υλικά δοκιμασμένα. (Πέτρες λάβας, μακαρονάκι κοφτό, και υαλοβάμβακας..... αυτά αρκούσαν)... ένας super Power κυκλοφορητής, 1200 l/h και χαλίκι μαζεμένο από τον Στρυμόνα.

Έπρεπε να δώσω έμφαση και στο background. Ήθελα κάτι  διαφορετικό από τα συνηθισμένα. Κάτι το οποίο θα γινόταν με τα χεράκια μου και θα μου έδινε ζωή. Το μεράκι υπήρχε ακόμη.

Ένα κομμάτι μπλε οικοδομικό φελιζόλ 1.10 x 55 ήταν ότι έπρεπε. Με ένα κοφτάκι άρχισα να το χαράζω. Όμως το αποτέλεσμα δεν ήταν το προσδοκώμενο. Σκέφτηκα να δουλέψω κάποια σημεία του με ένα φλόγιστρο-κολλητήρι για ηλεκτρονικές πλακέτες. Το background γινόταν όλο και πιο καλό, μέχρι που αποφάσισα να το κάνω ολόκληρο με αυτόν τον τρόπο.

Το αποτέλεσμα απίστευτο!! Καλύτερο και αληθινότερο από τα έτοιμα background της αγοράς. Μόνον το χρώμα του έλειπε για να δείξει απίστευτα αληθινό. Βρέθηκε μια κομπογιαννίτικη λύση που δεν γνώριζα αν τελικά θα ήταν και η σωστή. Άραγε τα ψάρια μου θα κινδύνευαν? Έπρεπε να μάθω. Ένα κομματάκι φελιζόλ φτιαγμένο όπως περιγράφω παρακάτω με ένα ψαράκι που θα έκανε το πειραματόζωο. Όταν σιγουρεύτηκα πως δεν υπήρχε κανένα πρόβλημα τότε προχώρησα προς την ολοκλήρωση του background.

Το background αλείφθηκε με τσιμέντο, το οποίο είχε ανακατευτεί πριν με τσιμεντόχρωμα στις κατάλληλες αναλογίες για να βγει το κατάλληλο χρώμα. Όταν στέγνωσε πέρασαν μερικά χέρια σατινέ (λούστρο) από πάνω για να γίνει αδιάβροχο και αθάνατο. Δεν βιαζόμουνα και έτσι είχε όλο τον χρόνο να στεγνώσει τελείως.
Και έτσι έπρεπε. Το αποτέλεσμα ήταν περίπου σαν αυτό που φαίνεται στην εικόνα.

Στην φωτογραφία φαίνεται και ένα μπαλάκι του πινγκ πονγκ το οποίο χρησίμευε σαν δείκτης
για το πως πήγαινε η ροή του νερού.
 

Οι γνώσεις μου άρχισαν σιγά σιγά να εμπλουτίζονται. Τα φυτά τότε ήταν σχεδόν ανύπαρκτα στην Θεσσαλονίκη. Αναγκάστηκα να κάνω μια αρκετά μεγάλη παραγγελία από την Tropica aquarium plants. Η ποικιλία ήταν μεγάλη: Alternathera reineckii (lilacina, roseafolia), Cryptocoryne wendtii (tropica), Echinodorous (oriental, osiris, bleheri, ozelot, rubin), Glossostigma elatinoides, Hygrophila corymbosa (stricta, siamensis), Anubias barteri (nana), Ludwigia sp., java moos, Microsorum pteropus.

Σίγουρα έχω παραλείψει κάποια φυτά. Πολλά από αυτά τα φυτά ήταν γραφτό να αποτύχουν μια και μου έλειπε η εμπειρία. Ομολογώ πως έσπασα πολλές φορές τα μούτρα μου στην προσπάθεια να διατηρήσω το φυτεμένο ενυδρείο μου.

Ατυχήματα; Πολλά!!! Τι να θυμηθώ, τι να ξεχάσω.... Έκρηξη της DIY κατασκευής CO2, φάγωμα των φυτών από ένα πολύ μα πολύ κακό πλακόστομο (θηρίο), απώλειες δίσκων από απότομη πτώση του pH. Τα λάθη ήταν δικά μου, εγώ έφταιγα και κανείς άλλος.

Όσο καιρό σερφάριζα στο internet ανακάλυπτα πως με συγκινούσε όλο και πιο πολύ ο Amano. Η σχέση μου με τις δημιουργίες του Amano ήταν αληθινός έρωτας. Είχε κάτι το διαφορετικό. Είχε δικό του στυλ, δική του προσωπικότητα. Είχε δική του σχολή. Ότι ενυδρείο και να δημιουργούσε άφηνε την σφραγίδα επάνω του. Αν είχα την πολυτέλεια και τον χώρο ίσως σήμερα να είχα δύο ειδών ενυδρεία. Ένα full planted και ένα τύπου Amano.

Το ενυδρείο με τον καιρό είχε αποκτήσει αρκετές γρατσουνιές στην πρόσοψη λόγω κακής χρήσης του μαγνήτη. Οπότε αυτόματα η σκέψη μου στράφηκε στην δημιουργία ενός καινούργιου ενυδρείου.

Για ένα ενυδρείο τύπου Amano έπρεπε να αλλάξει όλο το σκηνικό. Καινούργιο 300αρι λοιπόν...

Όταν ξήλωσα τα φυτά στο προηγούμενο ενυδρείο άρχισα να κάνω πειράματα με την Javamoos (Vesicularia dubyana). Τα πειράματα πέτυχαν. Για να γίνει το καινούργιο ενυδρείο θα έπρεπε να έχει κάποια κριτήρια. Η πρόσοψη θα έπρεπε να φαίνεται ολόκληρη και όχι να τρώει ένα κομμάτι της κάποιο εσωτερικό φίλτρο. Οπότε και έγινε η αγορά ενός εξωτερικού φίλτρου. Θα έπρεπε όμως να υπάρχει και κάποιο μικρό εσωτερικό βιολογικό φίλτρο για την περίπτωση, που το εξωτερικό πάθαινε κάτι. Έγινε λοιπόν ένα μικρό χώρισμα στην πίσω πλευρά όπου και τοποθέτησα ένα μπλε σφουγγάρι. Δοκιμές που έγιναν αργότερα αφαιρώντας το εξωτερικό φίλτρο έδειξαν πως το εγχείρημα ήταν σωστό. Μπορούσε να λειτουργήσει το ενυδρείο για ένα μικρό διάστημα και χωρίς το εξωτερικό φίλτρο με την ίδια απόδοση. Μέσα στο χώρισμα τοποθετήθηκαν επιπλέον και δυο pHμετρα και μια αντίσταση.

Η πίσω πλευρά θα έπρεπε να δημιουργεί υψηλό contrast ούτως ώστε να ξεχωρίζουν τα ψάρια και τα φυτά καλύτερα και να έχουν μεγαλύτερη ευκρίνεια. Ένα σημαντικό στοιχείο είναι πως από την στιγμή που η αντίθεση είναι πολύ μεγάλη, υπάρχει η περίπτωση να φανερωθούν και όλα τα ενδεχόμενα ελαττώματα. Αλλιώς δείχνει ένα σκουπιδάκι με καθόλου φόντο ή με κάποιο χρωματιστό φόντο και αλλιώς δείχνει όταν το χρώμα είναι κατράμι μαύρο. Τα λάθη σε ένα σκαλιστό ή έγχρωμο background συγχωρούνται γιατί εκεί απλά δεν φαίνονται. Στο τελείως ΜΑΥΡΟ όμως όχι. Η επιλογή της πλάτης ήταν μαύρο πλεξιγκλάς. Το κριτήριο: να έχει μεγάλες αντιθέσεις με κρυστάλλινο νερό ήταν η προσδοκία μου.

Ο σκοπός του ενυδρείου δεν ήταν να έχει πολλά φυτά μέσα. Ο διάκοσμος δεν θα έπρεπε να είναι πολύ πλούσιος και θα έπρεπε να οδηγεί πολλά από τα ψάρια στο κέντρο του ενυδρείου. Έτσι αποφάσισα να κατασκευάσω ένα βράχο για την γωνία που του έδινε μια ψευδαίσθηση του αληθινού. Μου πήρε αρκετό χρόνο για να αποφασίσω το σχήμα και το μέγεθος του. Θα έπρεπε να έχει και κάποιες σπηλιές όπου θα μπορούσαν είτε για κρυφτούν κάποια ψάρια είτε απλά για να απομονωθούν.

Δημιουργήθηκαν και κάποιες εγκοπές όπου η Javamoos θα του έδινε αργότερα μια διαφορετική όψη. Το εγχείρημα να τοποθετηθεί πάνω στον βράχο Riccia flouitans βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη μια και τα ψάρια την ξερίζωναν και δεν την άφηναν ποτέ να αναπτυχθεί.

Τώρα που γράφω γίνεται μια προσπάθεια ανάμιξης Riccia flouitans και Javamoos. Δεν γνωρίζω ακόμα αν το αποτέλεσμα στεφτεί με επιτυχία η αποτυχία. Γιατί τα ψάρια έχουν διαφορετική γνώμη. (Σημειώνω πως οι σπηλιές είναι διάτρητες-τούνελ).
 

Για την κατασκευή του βράχου χρειάστηκαν τα εξής υλικά:

 Φελιζόλ χοντρό πάχους 40 εκατοστών που σε μερικά σημεία χρειάστηκε να γίνει συνένωση με άλλο κομμάτι.
 Οδοντογλυφίδες για την καλή στερέωση και συνένωση.
 Άμμος θαλασσινή η οποία πέρασε από ένα στάδιο καλού βρασίματος.
 Χαρτοκόπτες (κοφτάκια) σε διαφορετικά μεγέθη
 Αρκετή μαύρη σιλικόνη για την επίστρωση του βράχου. Σημειώνω πως ανάλογα με το χρώμα της σιλικόνης αλλάζει εν μέρη και ο χρωματισμός του βράχου.
 Φλόγιστρο μικρό που το χρησιμοποιούνε σε ηλεκτρονικές κατασκευές. Επέλεξα αυτό γιατί μπορεί να δουλευτεί το φελιζόλ πολύ καλά και έτσι να δημιουργήσει πολύ καλή υφή, σχεδόν αληθοφανή.
 Μολύβι: Το αρνητικό σημείο είναι η μεγάλη άνωση που έχει η όλη κατασκευή. Έτσι προστέθηκε επτά κιλά μολύβι, το οποίο πρώτα είχε λιώσει σε ειδικό καλούπι ούτως ώστε να έχει κατάλληλο σχήμα για να τοποθετηθεί μέσα στον βράχο. Δύο χέρια λούστρο για να αδιαβροχοποιηθεί πλήρως το μολύβι. Εδώ μάλιστα δόθηκε ιδιαίτερη προσοχή. Σημειώνω πως μετά την τοποθέτηση του μολυβιού έκλεισαν οι τρύπες με αφρό πουλυουρεθάνης και στο τέλος μια επικάλυψη σιλικόνης.
 Γάντια χειρουργικά για την επάλειψη της σιλικόνης πάνω στον βράχο.
 

Πρώτα έγινε η αμμοβολή μέσα στις σπηλιές (τούνελ) και μετά σε όλη την κατασκευή εξωτερικά. Φυσικά όλα με το χέρι. Μετά από μερικές μέρες, η κατασκευή κολλήθηκε στον πάτο του ενυδρείου με πολύ, μα πάρα πολύ σιλικόνη. Εδώ τσιγγουνιές δεν χωράνε.

Σίγουρα για να γίνει μια τέτοια κατασκευή θέλει μεράκι. Και από αυτό είχα μπόλικο. Η συνέχεια στην διακόσμηση περιελάμβανε μια ρίζα που είχα από το προηγούμενο ενυδρείο. Αυτή μπήκε στο κέντρο και καλύφθηκε με Javamoos. Για να καλύψω την επιφάνεια που ήθελα δεν μου έφτανε η Javamoos που είχα. Αυτό μεταφράζεται σε συνεχή κλαδέματα, δέσιμο και φύτεμα. Για πολλούς ίσως μαύρος μπελάς, για μένα όμως γοητεία...

Το υπόστρωμα έπρεπε να έχει μια μακροπρόθεσμη πηγή σιδήρου. Επέλεξα τον λατερίτη, αλλά σε μικρή ποσότητα, μια και η Javamoos δεν έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις σε σίδηρο και η υπερποσότητα λατερίτη μόνον προβλήματα θα μπορούσε να μου δημιουργήσει στο μέλλον. Προτίμησα να έχω εγώ τον έλεγχο όσον αφορά τον σίδηρο. Πάνω από τον λατερίτη μπήκε χαλίκι χαλαζιακό 3-4 χιλιοστά διάμετρο. Στρώθηκε κατηφορικά από πίσω προς τα εμπρός. Η πίσω πλευρά έχει ύψος οκτώ (8) εκατοστά και η μπροστινή έξη (6). Και τώρα αρχίζουν τα περίεργα...
Στην φωτογραφία φαίνεται μόνον 3 εκατοστά στο εμπρός σημείο το χαλίκι. Σε παρατηρήσεις μου που είχαν γίνει παλιότερα έβλεπα πως τα κόπρανα των ψαριών έπεφταν ακριβώς στο μπροστινό μέρος του ενυδρείου. Για ποιόν λόγο?
Μα φυσικά γιατί τα ψάρια κάνουν περισσότερο πιάτσα εκεί. Εκτός του ότι δημιουργούσαν άσχημο θέαμα, αναπτυσσόταν και cyanobacteria (BGA) σ’ αυτό το σημείο. Ένα σημείο πολύ δύσκολο να καθαριστεί με σκουπάκι. Ούτε φυσικά θα μπορούσε να μπει κάποια ξύστρα για να καθαριστεί αυτό το σημείο.

Το πρόβλημα λύθηκε με μια πρωτοποριακή μέθοδο. Η ΙΔΕΑ ήταν να φρενάρει μερικά εκατοστά (περίπου στα 6) το χαλαζιακό χαλίκι πριν ακουμπήσει στο μπροστινό τζάμι. Φυσικά δεν θα έπρεπε να δημιουργηθούν και αναερόβιες τσέπες. Το φρενάρισμα έγινε με ένα δίχτυ με πάρα πολύ προσοχή το οποίο μετά διπλώθηκε και καλύφθηκε με χαλίκι. Τι μας έμεινε λοιπόν?? Ένα κενό 6 εκατοστών ανάμεσα στο χαλίκι και στο μπροστινό μέρος του τζαμιού. Εκεί μέσα τοποθετήθηκε Javamoos. Λόγω της ελαστικότητας του φυτού τώρα μπορεί να μπει η ξύστρα και να καθαρίσει το σημείο από άλγη και να δουλέψει και το σκουπάκι. Και το χαλαζιακό χαλίκι....... παραμένει <<κάτασπρο>>.
 

Κάπου εδώ μπορεί να τελειώνει η περιγραφή, αυτό όμως δεν σημαίνει πως σταματάει η έρευνα και η ανάπτυξη αυτού του εγχειρήματος μια και θεωρώ πως μόλις τώρα άρχισα να μαθαίνω και να κατανοώ. Το ενυδρείο θα είναι σε πειραματικό στάδιο για αρκετό διάστημα...  Αυτό μπορεί για κάποιους να σημαίνει μπελάδες, για μένα όμως... γοητεία...

Παρουσίαση του ενυδρείου εδώ.